EBW Eksamen- September 2010

• kapitaalontwikkeling van die land - infrastruktuur
• Bestaansekerheid vir meer individue - geldvoorsiening - arm, werklose of siek mense
• Belastingverligting - ouer mense + laer inkomstemense + kleinsakeondernemings

• nasionale begroting
• internationale ooreenkomste
• streeksooreenkomste

• Geriewe - infrastruktuur - townships teontwikkel
• landelike gebiede - ontwikkel

• skoon water en sanitasie
• paaie
• straatligte
• gesondheidsorg
• onderwysgeriewe
• gemeenskapsbehuising
• sportgeriewe
• opradering - hospitale en gevangenisse

dat werk met - klein kapitaalbelegging geskep word

meer konstruksiewerk vir mense - gebied - geriewe nodig het

• dat skoolverlaters beter toegerus is om aan te gaan - verdere studie + gespesialieerde opleding en om hul plek in die werksomgewing in te neem
• Hulle is in staat om werk te doen wat groter verantwoordelikheid en vaardigheid vereis - verdien daarom meer geld - sodoende die vlakke van persoonlike sukses en voorspoed - plaaslike gemeenskappe verhoog

- werklose mense in die land

• mer geld beskikbaar is om te spaar
• bele
• aankapitaalgoedere te bestee
• DRA BY TOT GROTER ONTWIKKELING EN VOORSPOED IN DIE NASIONALE EKONOMIE#

kan huisverbande en afbetalingsverkoopooreenkomste vinniger afbetaal

kan bele in die opgradering van toerusting en masjinerie om hul sake-aktiwiteite doeltreffender uit te voer.

dit behels die verwydering van beperkings - vrye vloei van goedere, diense en produksiefaktore - tussen betrokke lande

• Vryhandelsgebied
• Doeane-unie
• Gemeenskapsmark
• Ekonomiese unie

• lande kom ooreen dat godere vrylik tussen die partye in die ooreenkoms kan vloei
• tariewe kan egter gehef word op lande - nie deel van vryhandelsgebied nie

Suider-Afrikaanse Doeane-unie

geval waar lede 'n gemeenskaplike belasting hef + ander beperkings op vryhandel het

• hier word vrye vloei van produksiefaktore - arbeid + kapitaal - OOK toegelaat
• bv Nederlander mag in Frankryk werk - albei = deel van EU - Europese unie

• = gevorderde vorm van ekonomiese integrasie - lande - verenigde ekonomiese beleid aanvaar - gemeenskaplike geldeenheid + ekonomiese beleid
• EU - euro as gemeenskaplik

• suid-Afrika
• Angola
• Namibie
• Botswana
• Lesotho
• Swaziland
• Mosambiek
• Malawi
• Zimbabwe
• Zambie
• Tanzanie
• Maurittius

• SA
• Botswana
• Namibie
• Swaziland

Gemeenskaplike Montere Gebied

• ZAR - Suid-Afrikaanse rand
• - alle geldeenhede is aan rand gekoppel
• vryheid ten opsigte van die hoeveelheid kapitaal - tussen lidlande vloei.
• Wisselkoers = gemeenskaplik

SARB - Suid-Afrikaanse Reserwe Bank

• Namibie
• SA
• Lesotho
• Swaziland

Suider Afrikaanse Ontwikkelingsgemeenskap

14 lidlande

• om 'n vryhandelsgebied te ontwikkel
• om politieke stabiliteit en harmonie in Suider-Afrika te skep
• Eerste wereldlande - te kry om te help met ontwikkeling van suidelike streek
• handel en doeanebeheer in die streek te bevorder

• vervoer
• water en energie
• handel
• indiensneming
• wetenskap en tegnologie
• gesondheidsorg

• EU - Europese Unie
• EVHG - Europese Vryhandelsgebied
• NAVHG - Noord-Amerikaanse Vryhandelsgebied
• Gemeenskapsmark van die Suide
• APES - Asiaties-Pasifiese Ekonomiese Samewerking

Meste Wes-Europese lande - behalwe die EVHG-lidlande

• Ysland
• Noorwee
• Switserland

• Kanada
• Mexiko
• Verenigde State Van Amerika

Meeste Suid-amerikaanse lande

• Australie
• Nieu-Seeland
• Rusland
• VSA
• Asiatiese lande

• toekomstige persoonlike behoeftes
• noodgevalle
• skuld te voorkom
• universiteitsopleiding
• langtermynbehoeftes
• motorvoertuig
• huis
• aftrede

spaarrekening - finansiele instelling

• 'n bank
• poskantoor
• stokvel

ons geld se waarde neem agv inflasie af

ons moet rente verdien wat meer is as die inflasiekoers - sodat die geld se waarde kan toeneeem.

beleggings waar kapitaalgroei (toename in die waarde van ons geld) groter is as die inflasiekoers

• hulle moet vir relatief lang tydperke opgesluit moet wees teneinde die beste kapitaalgroei op te lewer
• Jy moet intussen nog ook jou korttermeindoelwitte bereik en uitgawes dek

om dit in 'n vastedepositorekening - beter rente as gewone spaarrekening sal betaal, terwl jy steeds in staat sal wees om jou geld te onttrek wanneer nodig

sodra jy voorsiening gemaak het - waarskynlike en ook onvoorsiene uitgawes + versekering het - teen ongelukkige omstandighede (diefstal, siekte of beserings) dek

• annuiteite (60% mense)
• aandele (57% mense)
• effektetrust
• deelnemingsberbande
• eiendomsbeleggings

'n reeksgereelde uitbetalings in ruil vir 'n enkelbedrag wat betaal is

• dit het alles te doen met hoe vinnig insette omskep word in uitsette - aan verbruikers verkoop kan word
• ook te doen met hoe goed - tyd en hulpbronne gebruik
• Produktiwiteit - te doen - doeltreffendheid

die verhouding tussen die uitset van 'n sakeonderneming en die getal werkers - in diens

• produksie-eenhede
• geldwaarde van sy aktiwiteit

dat mense dinge doeltreffend produseer sodat ander mense dit kan gebruik

hoer produktiwiteit

dat meer werk geskep word, dat meer geld deur die hle ekonomie vloei - dus word ekonomiese groei bevorder + land voorspoediger

• hoer vlakke van onderwys
• vaardigheidsopleding
• ondervinding
• werkwaardes

• gebruik kapitaalhulpbronne doeltreffender
• Bele meer kapitaal
• Volg die Kaizen-rolmodel
• Verbeter die werkers se motivering

• Masjinerie kan intensiewer gebruik word in plaas van nuwe masjinerie
• Beter onderhoud om vertragings en werkonderbrekings te voorkom

• koop nuwe masjinerie met verbeterde tegnologie
• kan ook werksgeleenthede verminder - robotte, elektronika - produksielynwerkers vervang

• vervaardigersstreef na Kaizen - verbeteringe in vervaardigingsprosesse
• Veranderinge in werkpraktyke
• Klein verbeterings maak geamentlik 'n aansienlike effek op werkprestasie

behoeftes van werkers moet in aanmerking geneem word as poste ontwerp word