farma ukł. adrenergiczny

w podwzgórzu -> regulacja ciśnienia, oddchyania i tempw rdzeniu przedłużonym -> odruchy

acetylocholina

w ukł. współczulnym -> noradrwnalinaw przywsp. -> acetylocholina

rec metabotropowe sprzężone z białkami G

skurcz m. gładkich, szczególnie w naczyniach krwionośnych i zwieraczyblokowane kompetytywnie przez PRAZOSYNĘ i nieodwracalnie przez FENOKSYBENZAMINĘagonistami są: FENYLEFRYNA i METOKSAMINA

hamowanie funcji neuronów, w tym n. adrenergicznych(autoreceptorów)antagoniści->hamowanie wydzielanie NA z neuronów, osłabianie aktywności n. noradrenergicznych (SPRAWDŹ!)agoniści-> KLONIDYNA, obniżenie ciśnienia tętniczego, zwalnianie czynności serca wskutek hamowania aktywności ukł. współ.

głównie w mięśniu sercowympobudzenie-> działanie chrono- ino- dronotropowe (+)

głównie mm. gładkie -> rozkurcz (oskrzela, naczynia krwionośne, jelita, śledziona, macica)występują też w sercu (chrono+)

występuje w adipocytach, jelitach, pech. żółciowym i gruczole krokowymgłównie działania metaboliczne1> nasilenie lipolizy, rozkurcz p. żółciowego i jelit

w ukł. przewodzącym serca, adipocytach i okrężnicyrola niejasna

długotrwałe pobudzannie powoduje regulację w dół,a blokada regulację w górę

• 1.inotropowe(+)
• 2.chronotropowe(+) (pobudzanie rec. b1). obie te rzeczy powodują zwiększenie CO serca   **UWAGA** rytm może ulec zwonieniu, szczególnie na szczycie wzrostu ciśnienia co jest wynikiem uruchomienia odruchu z baroreceptorów, jednak gdy ze zwiększeniem ciś. skurczowego następuje spadek ciś. rozk. to średnie ciśnienie krwi nie zmienia się, więc baroreceptory nie reagują.
• 3.kurczy łożyska naczyniowe skóry i nerek
• 4.rozkurcza naczynia m. szkieletowych i wątroby (rec b2)
• 5.delikatny skurcz żył -> lepszy powrót żylny -> lepsze CO
• 6.działanie na rec b2-> rozkurcz m. gładkich (oprócz zwieraczy,np odźwiernika), zmniejszony skurcz macicy podczas ciąży i w porodzie
• 7.rozkurcz oskrzeli
• 8.przez rec. b2 -> wzrost st. glukozy i mleczanów oraz wolnych kw. tł.

• małe dawki (0,05-0,1ug/kg mc.) -> rozkurcz niektórych łożysk naczyniowych -> obniżenie ciś. tętniczego
• średnie i duże dawki (5-10 ug/kg mc) -> działanie dwufazowe -> ciśnienie skurczowe wzrasta, a rozkurczowe spada
• podawana podskórnie (doustnie szybko jest rozkładana w ukł. pok.) w dawce 0,3-0,5 mg
• dożylnie może powodować zbaurzenia rytmu serca
• astma (lek z wyboru) -> dotchawiczo dawka 10x silniejsza
• zatrzymanie krążenia(lek z wyboru)
• ostre reakcje alergiczne (np. przy reakcji na penicylinę)
• podawana wraz z lekami miejscowo znieczulającymi by zwiększyć czas ich działania

• zab. rytmu komorowego
• nadmierny zwrst ciśnienia tętniczego
• zaburzenia oddychania
• bóle głowy
• drżenia mięśniowe
• u osób biorących lekib-adrenolityczne -> działanie na niezablokowany rec. a1 -> nadmierne działanie hipertensyjne
• martwica mięśni

• silny agonista rec. alfa, działa na rec. b1
• 1.silny wzrost ciśnienia skur i rozkur (skurcz naczyń skóry, nerek, m. szkieletowych jak i wątroby) nawet w małych dawkach(ma mniejsze pow. do b2 niż epinefryna)
• 2.zwolnienie rytmu serca w wyniku odruchowego pobudzenia n. błędnego
• 3.zwiększony przepływ przez n. wieńcowe (czasem ZMNIEJSZONY, np. w anginie Printzmetala, przy zwiększonej wrażliwości rec. a1)
• 4.wzrost st. glukozy, mleczanów i wolnych kw. tł. we krwi (przy podaniu dużych dawek)

• podawana we wlewie dożylnym w dawce 1-4mgwstrząs (OPRÓCZ KARDIOGENNEGO)
• dodatek do śr. znieczulających
• NIE w zatrzymaniu krążenia
• NIE w reanimacji

podawana dożylnie w różnych fazach wstrząsu (2-5 ug/kg mc/min.)

L-DOPA podawana w leczeniu choroby Parkinsona

• 1. prekursor NA i adrenaliny
• 2.rozszerzenie łożyska naczyniowego, szczególnie nerek poprzez rec D1 -> leczenie wstrząsu hipowolemicznego i sercowego
• 3. w większych dawkach działa na b1 -> stymulacja serca
• 4.w maksymalnych dawkach działa na a1 -> skurcz łożyska naczyniowego
• 5.w organizmie 75% dawki jest przekształcane w nieaktywny kw. homowanilinowy a 25% w NA i adrenalinę, a później w kw. wanilinomigdałowy
• 6.długotrwałe podawanie prowadzi do tachyfilaksji

• fenylefryna
• metoksamina,
• mefentermina,
• metaraminol,
• mitodryna

• klonidyna
• guanfacuna
• guanabenz
• alfa-metylo
• norepinefryna

• fengolamina
• fenoksybenzamina
• tolazolina
• alkaloidy sporyszu

• prazosyna
• terazosyna
• doksazosyna
• tamsulosyna
• alfuzosyna
• indoramina
• urapidil
• bunazosyna

• idazoksan
• johimbina
• rauwolscyna

• kurczenie naczyń krwionośnych -> zwiększenie oporu naczyniowego -> wzrost ciśnienia i równocześnie rzadkoskurcz serca spowodowany odruchowym pobudzeniem n. błędnego
• wzrost zużycia tlenu w sercu
• bladość skóry
• stosowane miejscowo w celu obkurczania naczyń krwionośnych nosa(Xylometazolin) i dodatek do leków znieczulających
• jako że a1 umiejscowione są przede wszystkim w skórze i dystalnych częściach ciała -> ból i mrowienie palców

• hipotensja
• arytmia komorowa
• migotanie przedsionków
• przy przedawkowaniu bradykardia
• spadek TSH

• nadciśnienie
• tłumienie obajwów abstynencyjnych u osób uzależnionych od opioidów i alkoholu
• stymulacja receptorów w obrębie j. pasma samotnego -> hamowanie neuronów układu współczulnego

powodują uwalnianie endogennych amin katecholowych

• tyramina
• efedryna
• amfetamina

• ma silne działanie ośrodkowe
• pobudza ośrodek oddechowy, ośrodki ruchowe i struktury korowe mózgu
• powoduje uwalnianie amin katecholowych i serotoniny i hamuje wychwyt neuronalny neuroprzekaźników
• działa anoreksjogennie
• powoduje powyższone ciśnienie częstoskurcz i zaburzenie rytmu serca
• prowadzi do rozwoju psychozy toksycznej z omamami

• jest lakiem sympatykomimetycznym o działaniu pośrednim, coraz rzadziej stosowanym
• działa na rec a i b
• aktywna po podaniu doustnym
• wzrost ciś. tętniczego, częstoskurcz i wzrost CO oraz poprzez rec b i (?) rozkurcz m. gładkich oskrzeli (astma)

• nadciśnienie
• choroby naczyniowe, szczególnie OUN (ch. otępienne na tle naczyniowym)
• antagoniści a1 (tamsulosyna, doksazosyna i fenoksybenzamina) -> przerost prostaty
• antagoniści a2 (mitrazapina) lek przeciwdepresyjny -> pobudzanie n. noradrenergicznych i serotoninergicznych

• izoproterenol -> działania chrono- i inotropowe +.
• leczenie zab. przewodnictwa, często przed wszczepieniem rozrusznika

• analog dopaminy
• względnie wybiórczy agonista rec. b1 (w stosunku do dopaminy słabiej działa na naczynia)
• podawany zwykle w formie racemicznej (izomer + na b1 a - na a1)
• pobudzenie czynności serca we wstrząsie lub podczas operacji kardiochirurgicznych
• krótki okres półtrwania, długie podawanie -> tachyfilaksja
• i.v.
• Działania niepożądane: nadmierne przyspieszenie czynn. serca, extrasystolie komorowe

• salbutamol,
• terbutalina,
• fenoterol,
• prokaterol,
• ritodryna(tylko gineksy)...

leczenie astmy (inhalacje) i w celu zahamowania nadmiernej czynności skurczowej macicy

częśniowy agonista rec. b1 zaliczany do agoantagonistów(słabe efekty mimetyczne) rec. beta

• ch. niedokrwienna serca,
• nadciśnienie(działanie nie jest do końca wyjaśnione, uwalnianie reniny jest związane z rec. beta,ale nie każde nadciśnienie jest związane z nadprodukcją reniny),
• niewydolność m . sercowego
• chrono- i inotropowe (-) -> zmniejszenie energetycznego wydatku serca
• nie zalecane u osób z astmą i POChP (zwężają drogi oddechowe)
• leki te opóźniają reakcję na hipoglikemię u cukrzyków (zmniejszając objawy drżenia,tachykardii i drażliwości), dlatego choroba ta jest przeciwskazaniem
• obniżanie poziomu HDL i podwyższanie LDL i wolnych kw. tłuszczowych

• 1.rzadkoskurcz
• 2.utrudnienie przewodnictwa wewnątrzsercowego (przeciwskazane w zaburzeniach tego typu)
• 3.zwiększenie oporu naczyniowego
• 4.skurcz oskrzeli: przede wszystkim leki niewybiórcze bez właściwości agoantagonistycznych

• I gen: działanie niewybiórcze na oba rec. beta, niektóre posiadają działanie sympatykomimetyczne, a propranolol ma działanie błonowe
• II gen: kardiowybiórcze (rec. beta1)
• III gen: dodatkowo blokują rec. a1, uwalniają NO -> rozkurcz mm. gładkich

• propranolol (dodatkowe dz. błonowe)
• timolol,
• nadolol,
• sotalolpindolol,
• oksprenolol,
• alprenolol,
• penbutolol (agoantagoniści)

• metoprolol
• bisoprolol
• betaksolol,
• praktolol,
• acebutolol (nieznacznendziałanie agonistyczne)
• cliprolol (silne działanie agonistyczne na rec. b2)

• labetalol
• karwedilol
• dilewalol (blokada rec. a1)
• nebiwolol (największa wybiórczość wobec rec. b1)
• bucindolol(niewyjaśniony mechanizm działania rozkurczowego m. gładkich)

zmniejsza zdolność gromadzenia katecholamin w pęcherzykach synaptycznych

znosi działanie agonistów działających pośrednio ale nie o działaniu bezpośrednim! mogą nawet je wzomocnić! (poprzez zmiany kompensacyjne po utracie noradrenaliny w postaci zwiększonego stężenia receptorów)

• obniża ciśnienie krwi, zmniejsza pojemność minutową i zwalnia rytm serca
• jej analogiem jest moksonidyna
• szybko przenikają do OUN ze względu na lipofilność
• działają na receptory a2 w j. pasma samotnego(ośrodek przekazywania odruchów z baroreceptorów) -> osłabienie aktywności ukł. współczulnego
• pobudzanie obwodowych rec. a2 -> zmniejszone wydzielanie NA
• działanie agonistyczne na rec. imidazolinowe(szczególnie moksonidyna) w rdzeniu przedłużonym -> zmniejszona aktywność ukł. wsp.
• wskazanie: nadciśnienie, łagodzenie objawów odstawiennych
• dz. n. : sedacja, xerostomia, zab. ortostatyczne, obrzęki (retencja sodu), osłabienie libido i potencji,
• OBJAW REBOUND(przy nagłym odstawieniu->skoki ciśnienia)nasilają działanie leków neuroleptycznych, nasennych i alkoholu

• metabolizowana do alfa-metylonoradrenaliny w OUNlek przeciwnadciśnieniowy u kobiet w ciąży
• podawana często w małych dawka ze względu na krótki t1/2
• dz. n.:jak u innych agonistów rec. a2 + gorączka polekowa, anemia hemolityczna, uszk. wątroby
• nie zalecana w guzie chromochłonnym!

ergotamina, ergokrystyna, ergokortyna, ergokryptyna

• nieselektywny antagonista rec. a nieodwracalnie wiążący się z receptorem (długi czas działania) dlatego leki alfa-sympatykomimetyczne jako antidotum są nieskuteczne
• nieznaczny antagonizm w stosunku do ACh, 5-HT i histaminy
• stosowany w: neurogennym zatrzymaniu moczu, w nadciśnieniu spowodowanym guzem chromochłonnym(szczególnie przed operacją)
• dz.n.:tachykardia,zab.ortostatyczne,zwężone źrenice,suchy nos,zab.wytrysku,wymioty

• selektywny antagonista rec. a1
• szybko się wchłania,
• w 95% wiąże się z białkamidługi
• t1/2 (można brać tylko 2x dziennie)
• analogi (terazosyna,bunazosyna,doksazosyna) mogą być podawane jeszcze rzadziej bo 1x dziennie
• obniżenie oporu n. obwodowych i ciśnienia krwi
• działa słabo stymulująco na serce (bo nie działa na rec. a2)
• wskazania:nadciśnienie (lek drugiego wyboru) ch. Raynauda, łagodny przerost prostaty
• dz.n.:efekt pierwszej dawki -> zab.ortostatyczne(terapię zaczyna się od małych dawek),obrzęki,zawroty głowy,senność,sedacja
• przeciwskazania:karmienie piersią,ciąża,niewydolność serca,zab.f.wątroby

przerost gr. krokowego

oprócz antagonistycznego działania na obwodowe rec. a1, działa również na ośrodkowe rec. 5-HT1a co również wiąże się z obniżeniem ciśnienia

• nieselektywny antagonista rec. beta
• rzadko już stosowany w zab. sercowo-naczyniowych
• leczenie drżenia,zaburzeń lękowych,profilaktyka migreny

• nieselektywny antagonista rec. beta
• lek antyarytmiczny

acebutolol, betaksolol, metoprolol,bisoprolol

• mają większe powinowactwo do rec.b1 niż do b2 (różnica ta zanika po podaniu większej dawki)
• można podawać cukrzykom bo nie zaburza gosp. glukozowej w organizmie (robią to rec.b2)
• mają działanie tokolityczne ale nie są stosowane do tego
• stosowanie może prowadzić do pogorszenia stanu chorych z POChP

leki hamujące skurcze macicy podczas porodu

• selektywny agonista a1
• w dużych stężeniach aktywuje rec. beta
• zastosowanie oftalmologiczne (rozszerza źrenice)
• obkurcza błonę śluzową

• dopaminama
• działanie inotropowe+ z b. małym działaniem chrono+ które zwiększa zapotrzebowanie serca na O2
• nie zwęża naczyń co również zwiększałoby obciążenie serca
• poszerza tt. nerkowe

midodryna

• selektywny antagonista kompetycyjny rec. alfa (1i2) obniżają opór obwodowy naczyń i ciś. krwi
• stymuluje serce(odruch serciwy i uwalnianie NA w wyniku działania na rec.a2)
• dodatkowo działanie cholinomimetyczne,adrenomimetyczne i histaminopodobne
• antagonista 5-HT
• i.v i p.o.
• dz.n.:zab. ortostatyczne, tachykardia,zwężenie źrenic,onrzęk bł.śl. nosa,upośledzenie wytrysku zab. przew. pokarmowego(rec. histaminowe i cholinergiczne)pheochromocytoma, ch. naczyń obwodowych

wytwarzanie NO: celiprolol, nebiwolol, karteolol

agonistyczne dz. na rec. b2: celiprolol, karteolol

antagonistyczne na rec. a1: karwediol,bucindolol,bewantolol

• blokowanie napływu jonów Ca:karwediol,betaksolol,bewantolol
• otwieranie kan. K+:tilisolol
• aktywność antyoksydacyjna:karwedilol

• nieselektywny antagonista rec. beta (jednakowe powinowactwo do b1 i b2)
• silnie lipofilny
• p.o. (dobrze się wchłania)
• silny efekt pierwszego przejścia
• leczenie nadciśnienia i dusznicyarytmia/tachykardia nadkomorowa, komorowa, extrasystolii kom.

• nieselektywny antagonista rec. beta z wewnętrzną aktywnością sympatykomimetyczną
• działanie stabilizujące błony
• p.o.
• wydalany przez nerki
• drono-, ino-, chronotropowe (-)
• spadek kurczliwości
• skurcz oskrzeli
• hipokaliemia
• zastosowanie:dusznica, arytmie, nadciśnienie, jaskra...

• selektywny antagonista rec. b1
• BEZ akt. wewnętrznej sympatykomimetycznej i stabilizującej błony
• p.o.
• duży efekt pierwszego przejścia
• zastosowanie:leczenie nadciśnienia, dusznica, przewlakła niewydolność serca

• selektywny antagonista b1
• b. krótki okres działania
• niewielka aktywność sympatykomimetyczna NIE działa na błony

• wysoce selektywny antagonista b1
• NIE posiada wew. akt. sympatykomimetycznej czy też działania nabłonylek z wyboru przy nadciśnieniu(?)wraz z inhibitorami ACE i lekami moczopędnymi przy umiarkowanej niewydolności serca
• dz.n.:dobrze tolerowany,zawroty głowy,bradykardia

DOKOŃCZ WSKAZANIA I PRZECIWSKAZANIA ANTAGONISTOW BETA !!!!