-
Co to jest łuszczyca?
- jedno z najczęstszych genetycznie uwarunkowanych schorzeń skóry (2 %) o przewlekłym i nawrotowym przebiegu, o zwiększonej proliferacji naskórka, ze złuszczającymi się wykwitami grudkowymi, ustępującymi bez śladu.
- Duża różnorodność obrazu morfologicznego i nasilenia zmian (nieliczne ogniska aż do zajęcia całej skóry)
-
Etiopatogeneza łuszczycy
- Genetyka
- zjawiska immunologiczne i autoimmunologiczne
- cytokiny
- zmiany naczyniowe
- proliferacja naskórka
- rola neuropeptydów
-
Genetyka w łuszczycy
- Jeśli dwoje rodziców ma łuszczycę, prawdopodobieństwo wystąpienia u dziecka wynosi 70%
- Typ I:
- zw z dziedziczeniem autosomalnym dominującym o 60% penetracji genu
- zwykle przed 40 rokiem życia
- sprzężony z antygenami zgodności tkankowej HLA-Cw6(85% przypadków), również B13 i B57
- rozległe, często wysiewne zmiany
- bez łuszczycy krostkowej
- Typ II:
- zazwyczaj zaczyna się między 50-70r.ż.
- w 15 % zw z ant. Cw6
- korelacja z antygenami HLA-Cw2 i B27
- locus podatności na łuszczycę na chromosomie 6
- jest to schorzenie wielogenowe
-
Zjawiska immunologiczne i auto
- aktywacja limfocytów T z udziałem wielu prozapalnych cytokin, ale antygen nie jest poznany
- Komórki Langerhansa migrują do skóry i stanowią tam ok 10% nacieków zapalnych
- superantygeny zają znaczenie w wysiewnej łuszczycy związanej z infekcją bakteryjną, gł straptokokową - białko M paciorkowców wykazuje znaczną homologię i reakcje krzyżowe z antygenami keratyny
- przypuszcza się, że swoistym antygenem mogą być znajdujące się w naskórku łuszczycowym wirusy EV-HPV5 i inne evhpv - mają udział w proliferacji naskórka
- utrzymywanie się autoimmunizacji w łuszczycy plackowatej zależy od obecności w naskórku autoreaktywnych limf CD8
-
Rola cytokin w łuszczycy
- sprzyjają proliferacji
- są wytwarzane przez keratynocyty: IL1, TNFa, IL6, IL8, 12, 18
- i przez limfocyty: IL2, INFg
-
zmiany naczyniowe
- Dla wczesnej łuszczycy charakterystyczna jest wzmożona angiogeneza
- główny czynnik angiogenny to bFGF
- otworki w naczyniach włosowatych oraz ekspresja cząstek adhezyjnych umożliwiają przechodzenie komórek zapalnych do skóry
- do przepuszczalności kapilarów przyczyniają się także:
- -proteazy
- -PAF
- -wzmożona ekspresja receptorów dl macierzy pozakomórkowej, głównie integryn
-
proliferacja naskórka
- 8-krotne skrócenie czasu trwania cyklu komórkowego
- parakeratoza (zachowanie jądra w warstwie rogowej)
- w warstwie kolczystej pojawia się inwolukryna -marker terminalnej keratynizacji (normalnie w warstwie ziarnistej)
- znaczna ekspresja TGFa - czynnik wzrostowy
- przenikanie komórek zapalnych do naskórka tylko poprzez niszczoną błonę podstawną u szczytu wydłużonych brodawek
- gromadzenie się polimorfonuklearów w warstwie rogowej (mikroropień Munro)
-
rola neuropeptydów
- wysiewy łuszczycy są związane ze stresami
- zmianom może towarzyszyc świąd
- zwiększona liczba receptorów dla substancji P-
-
Epidemiologia łuszczycy
- wszędzie i u wszystkich ras
- 2% chorych - rzadsze wśród Murzynów afrykańskich
-
Objawy i przebieg
- Wykwit pierwotny to grudka barwy czerwonobrunatnej, wyraźnie odgraniczona od otoczenia, o drobnopłatowym złuszczaniu powierzchni
- po zdrapaniu błyszcząca powierzchnia, a potem kropelkowate krwawienie (objaw Auspitza) - wynik uszkodzenia naczyń wydłużonych brodawek skórnych.
- Zmiany wczesne:
- drobne grudki wielkości od łebka szpilki do wykwitów 1-2 cm
- na rozległych przestrzeniach skóry
- Zmiany rozwinięte:
- kilka cm
- pokryte srebrzystymi łuskami - blaszkami łuszczycowymi (plaque psoriasis)
- ogniska szerzą się obwodowo, często z tworzeniem obrączek i ustępowaniem ośrodkowo
- zmiany utrzymujące się przez wiele miesięcy są zgrubiałe, o nierównej, hiperkeratotycznej powierzchni (p. inveterata)
Objaw Koebnera: odczyn izomorficzny, char. dla aktywnej łuszczycy, występowanie zmian łuszczycowych wzdłuż linii zadrapania naskórka po upływie 6-12 dni.
-
Umiejscowienie zmian
- Typowa dla łuszczycy zwykłej (psoriasis vulgaris) jest lokalizacja w okolicy kolan, łokci i owłosionej skóry głowy
- w obrębie skóry głowy często ma charakter zlewnych ognisk pokrytych grubymi, nawarstwionymi łuskami, nierzadko przechodzącymi na skórę czoła
- w okolicy narządów płciowych blaszki mają skłonność do zlewania się i objawów wysiękowych(p. exsudativa)
- łuszczyca paznokci może współistnieć ze zmianami skórnymi lub być jedynym objawem choroby. W przypadku zajęcia łożska - żółtawa kropla "oleju" pod płytką
- rozległe wysiewy z częstymi nawrotami są charakterystyczne dla typu I
- w typie II okresy bezobjawowe trwają miesiące bądź lata a zmiany są mniej rozległe.
-
Odmiany łuszczycy
- odmiana wysiękowa:
- najczęsciej w okolicy fałdów, jeśli strupy są przerosłe i uwarstwione, nosi nazwę brudźcowej (p.rupioides)
- odmiana krostkowa:
- jedna z najcięższych
- w okresie wysiewów zazwyczaj wysoka temperatura
- wykwity niekiedy zlewają się, a naskórek ulega spełzaniu - podobieństwo do toksycznej nekrolizy naskórka
- w okresie remisji zmian mają charakter łuszczycy zwykłej
- najgroźniejszym powikłaniem jest amyloidoza z zajęciem nerek i zejściem śmiertelnym
- Odmiana krostkowa dłoni i stóp:
- wykwity krostkowe na podłożu rumieniowym i złuszczającym
- ogniska na bocznych powierzchniach rąk i stóp
- mogą współistnieć z łuszczycą zwykłą
- trudna do różnicowania
- Odmiana uogólniona:
- często przebieg bardzo ciężki
- uogólnienie może być sprowokowane leczeniem
- Odmiana stawowa:
- może prowadzić do stałego inwalidztwa
- 3 typy:
- -typ dystalny: gł. stawy międzypaliczkowe
- -typ zniekształcający: liczne stawy, często kręgosłup
- -typ reumatoidalny
-
Rozpoznanie łuszczycy:
- wykwity grudkowe i ogniska bardzo wyraźnie odgraniczone, łuski, bez blizn
- symetryczne rozmieszczenie zmian
- typowo zajmowane okolice (łokcie, kolana, głowa)
- przewlekły i nawrotowy przebieg
- dobry stan ogólny
-
Rozpoznanie różnicowe:
- wyprysk łojotokowy
- pityriasis lichenoides chronica
- liszaj płaski
- grzybica skóry gładkiej
- łupież różowy Giberta
- odmiana łuszczycopodobna podostrego tocznia rumieniowatego
|
|