-
Typy reakcji alergicznych
- TYP I: reakcja anafilaktyczna natychmiastowa
- IgE
- histamina, serotonina, PAF
- bardzo krótki czas wystapienia objawów
- (wstrzas anafilaktyczny, pokrzywka ostra<<część przypadków>>,reakcje polekowe natychmiastowe)
- TYP II:reakcja cytotoksyczna
- głównie IgM(rzadziej IgG i IgA)
- składniki dopełniacza
- kilka godzin do pierwszych objawów
- (trombocytopenia,hemolityczna niedokrwistość i agranulocytoza polekowa)
- TYP III: r. kompleksów immunologicznych (zj. Arthusa)IgG,IgA,IgM -> łacza się w rozpuszczalne kompleksy wiażace dopełniacz
- zaktywowane składowe dopełniacza
- kilka minut-kilka godzin
- (vasculitis leucoclastica,utricaria vasculitis,SLE,ch. posurowicza)
- TYP IV:r. opóźnione
- 1.typu tuberkulinowego(DTH) -> swoiście uczulone limf.T w skórze
- (odrzucanie przeszczepów, osutki zakaźne)
- 2.t.wyprysku kontaktowego -> limf.T aktywowane przez kom. Langerhansa
- (wyprysk kontaktowy ostry i przewlekły)
w obu mediatorem sa limfokiny
-
Pokrzywka (Urticaria)
- wykwit pierwotny -> babel pokrzywkowy z obrzękiem o różowym lub porcelanowobiałym
- szybko powstaje, znika po kilkunastu godzinach
- reakcja typu I i III (część nie ma ch. immuno.)
- ROZPOZNANIE:jednopostaciowa osutka,krótkotrwałe utrzymywanie się,świad,znika bez śladu,dane z wywiadu
- RÓŻNICOWANIE:nie ma potrzeby. poszukiwanie przyczyn:
- ekspozycja na dany alergen
- odczyny skórne(po nakłuciu skóry - prick test)
- RIST (st. IgE, ważne w atopowym zap. skóry,tutaj mniej)
- RAST (wykrywanie swoistych p/c IgE pyłki,sierść itp)
- ELISA (prostszy od RAST)
-
Pokrzywka ostra (Urticaria acuta)
- czynn. wywołujacy: pokarmy, leki, alergeny wziewne
- okres trwania nie przekracza 4tyg. zwykle trwa kilkanaście godz do kilku dni
- wysiewy moga nawracać
-
Pokrzywka przewlekła (Urticaria chronica)
- rzadsza niż ostra
- najczęściej mechanizm nieimmunologiczny
- czynn. wywołujacy: pokarm, alergeny wziewne, czasem pochodza z zakażeń wewnatrzustrojowych(kandydoza,robaczyce...)
- ma zwiazek z reakcjami OUN(czyn. psychiczny) i reakcjami wegetatywnymi(zab. krażenia, migrena)
- leki moga być alergenami(kw. acetosalicylowy,NLPZ,benzoesany)
- zmiany znikaja szybko po zlikwidowaniu czynnika
- autoimmunologiczna odmiana: przeciwciała przeciw rec. IgG1 i 3 (Fcε R-1) które aktywuja dopełniacz
-
Pokrzywka wywołana mechanicznie (Dermographismus/s. utricaria factitia/mechanica)
- wywołana silnym potarciem/uciskiem
- mediator:histamina
- p/c IgE (ale inne też)
- długotrwały przebieg
- objawy w kilka sekund/minut po czynniku i trwaja kilkanaście minut-kilka godzin
-
Pokrzywka kontaktowa
- reakcja typu I
- zmiany pokrzywkowe ograniczone do miejsca kontaktu z alergenem(u osób uczulonych moga być uogólnione)
- pokrzywka kontaktowa alergiczna -> sierść zwierzat, cytrusy, pokarmowa, ukaszenia przez owady
- niealergiczna -> ukaszenia przez owady, owoce morza
-
Pokrzywka fizykalna
- 3 odmiany:
- p. z zimna (utricaria e frigore)
-
Pokrzywka fizykalna
- 3 odmiany:
- p. z zimna(u. e frigore) najczęstsza, nagły spadek temp.,może być immuno lub nie,nadmierna reakcja kom. tucznych,współistniejace zab. ukł współ., reakcja typu I, w odmianie dziedzicznej nie ma podłoża immuno
- p. cieplna(u. calorica) rzadka odmiana, mechanizm niealergiczny
- p. świetlna rzadka,reakcja immuno na fale świetlne
-
Pokrzywka cholinergiczna
- nadwrażliwość na acetylocholinę
- podczas pocenia się
- bable pokrzywkowe sa zwykle b. drobne,powierzchowne, głównie w górnej cz. tułowia
- powstaje szybko i trwa krótko
-
leczenie pokrzywki
leki przeciwhistaminowe
-
osutki polekowe
- zmiany skórne wywołane zewnętrznie lub wewnętrznie stosowanymi lekami
- brak cech charakterystycznych dla poszczególnych leków
- zwiazana z defektem enzymatycznym (szczególnie dehydrogenazy glukozo-6-fosforanowej)
- objawy nasuwające podejrzenie związku z lekami:rumień trwały
- erythema multiforme i nodosum
- zmiany krwotoczne
- objawy sugerujące (po usunięciu innych czynników) związek z lekami:pokrzywka, obrzęki
- wypryski
- zmiany liszajowate
- zwiazane ze światłem
- pęcherzyki
- krosty
- AGEP(ciężka postać osutek krostkowych)
- osutki tradzikowe
- łysienie
- zmiany paznokciowe
-
rozpoznanie osutki polekowej
- wywiad
- test ekspozycji (przeciwwskazany w przypadkach ostrych reakcji)
-
choroba posurowicza
- pokrzywka,bóle stawowe,podniesiona temp.,dusznść,bóle brzucha,nudności,wymioty,przejściowy białkomocz
- reakcja typu III
- czynniki: surowica podawana w celach profilaktycznych, a rzadko też leki
- objawy po 10 dniach od podania surowicy
- rozstrzyga wywiad
- leczenie: GKS i.m. + leki przeciwhistaminowe
-
urticaria vasculitis
- odmiana przewlekłej pokrzywki
- reakcja typu III
- p/c skierowane przeciwko C1q obniżenie składowych C1,C3,C4 i C5
- mediator:NIE histamina! składowe dopełniacza
- obraz histo: vasculitis leucoclastica
- bóle stawowe i kostne, objawy brzuszne, rzadko zmiany nerkowe
- towarzysza kolagenozom, SLE, WZW B i C
- ROZPOZNANIE: obraz kliniczny+typowy obraz histopato+badanie immuno (złogi C3 w ścianach naczyń)
- leczenie: leki immunosupresyjne+GKS
-
Obrzęk naczynioruchowy Quinckego (oedma angioneuroticum)
- odmiana pokrzywki przewlekłej o głębszym umiejscowieniu (tk. podskórna, skóra właściwa bł. śluzowa j. ustnej i nosogardła)
- może być alergiczny (typ I) -> leki,pokarmy itp. lub niealergiczny (wyzwalacze histaminy,uczulenie na salicylany, czynn. psychiczne)
- następuje gwałtownie, trwa kilkanaście godzin-kilka dni
- gdy często->dermatochalasis (zwiotczenie skóry)
- może występować niebezpieczny obrzęk krtani
- ROZPOZNANIE:obrzęk tk. podskórnej i skóry,nagłe występowanie,nawrotowy przebieg,zajmowanie bł.śluzowych,brak świadu
- RÓŻNICOWANIE:odmiana dziedziczna
- leczenie: leki przeciwhistaminowe
-
dziedziczny obrzęk naczynioruchowy (oedma angioneuroticum)
niedobór esterazy skł. C1 dopełniacza
-
wyprysk kontaktowy kontaktowe zap. skóry (Contact eczema)
- najczęstsza postać wyprysku
- powierzchniowe zmiany zap. w skórze
- kontakt z alergenem
- reakcja typu IV
- faza indukcji -> penetracja haptenów i wiazania się ich z innymi białkami -> powstanie kompleksów białkowych -> prezentacja przez kom. Langerhansa w okolicznych węzłach -> aktywacja Th1 i 2 -> produkcja interleukin(2,4,5,10) -> proliferacja limfocytów T
- ponowny kontakt z alergenem 5-7 dni po uczuleniu ->....-> uczulone keratynocyty wytwarzaja TNFα -> silny odczyn zapalny i spongioza(obrzęk śród- i międzykomórkowy)
- objawy: grudka wysiękowa i pęcherzyk, nieodgraniczone od otoczenia, świad
-
próba płatkowa
- przyłożenie do skóry badanej subst. na płatky bibuły przykrytej folia
- odczyt po 48 i 72 h
-
wyprysk kontaktowy niealregiczny
wywołany czynn. drażniacymi
-
wyprysk pieniażkowaty (eczema microbicum)
- liczne ogniska wyprysku, dobrze odgraniczone od otoczenia
- nadwrażliwość typu opóźnionego na bakterie (może mieć związek z wewnątrzustrojowymi ogniskami zakaźnymi)
- często czynn. nie jest uchwytny
- ogniska rumieniowe pokryte grudkami i pęcherzykami, w zmianach przewlekłych złuszczajacy naskórek
- umiejscowienie:tułów,kończyny dolne,grzbiety rak
- schorzenie przewlekłe i nawrotowe
- RÓŻNICOWANIE:przyłuszczyca plackowata, grzybica pow. skóry, łupież różowy
-
wyprysk łojotokowy (Eczema seborrhoicum)
łojotokowe zap. skóry (dermatitis seborrhoica)
- zależny od podłoża łojotokowego
- rumieniowo-złuszczajace i wysiękowe zmiany
- owłosiona skóra głowy, okolice łojotokowe i drażnione
- przebieg przewlekły i nawrotowy (nawroty jesienia i zima)
- przerzedzenie włosów i niekiedy brwi
- RÓŻNICOWANIE:
- łuszczyca ->mniejszcze obj. wysięowe,nie przerzedza włosów,badanie histo i inna lokalizacja
- grzybica skóry->szybszy przebieg,b.nasilony świad,pęcherzyki i krostki
- wyprzenie->nie zajmuje okolic łojotokowych
- leczenie: ketokonazol
-
wyprysk łojotokowy noworodków
- pierwsze tygodnie życia
- zmożone wydzielanie łoju wskutek działania androgenów matki
- zak. drożdżakami
- zmiany ustępuja samoistnie
- RÓŻNICOWANIE:atopowy wyprysk dziecięcy, erytrodermiczne łojotokowe zap. skóry,histiocytoza X,łuszczyca
-
wyprysk potnicowy (eczema dyshidroticum)
- obecność pęcherzyków na dłoniach i stopach
- alergeny zewnętrzne i wewnętrzne
- RÓŻNICOWANIE:grzybica dłoni,rumień wielopostaciowy
-
wyprysk podudzia (eczema cruris)
- zwiazane z zesp. żylakowaty
- mikrourazy i zak. bakteryjne
- przyczyna moga myć stosowane leki
- w przewlekłej chorobie może dojść do uogólninych odczynów alergicznych
- RÓŻNICOWANIE:grzybica przewlekła skóry,łuszczyca wysiękowa
-
atopowe zap. skóry (dermatitis atopica/AD)
- często występuje rodzinnie(czynn. genetyczny)
- reakcja typu I
- głównie subst. wziewne i pokarmowe
- zmiany wypryskowe, wybitnie nasilony świad i lichenizacja(długotrwałe zmiany->skóra wygladu starczego)
- rozpoczyna się zazwyczaj w dzieciństwie
- nadaktywność kom. Langerhansa
- przewaga limf. pomoczniczych(szczególnie Th2) nad supresorowymi
- charakt. lok.:zgięcia łokciowe i kolanowe, twarz i szyja
- włosy łamliwe i suche
- w. chł powiększone twarde i niebolesne
- RÓŻNICOWANIE: świerzbiaczka objawowa, świerzbiaczka letnia
-
predyspozycje dermotologiczne do powstania atopowego zap. skóry
- skłonność do rogowacenia mieszkowego i suchość(xerosis) (poronna rybia łuska)
- skłonność do skurczu drobnych naczyń (biały dermografizm,linijne zblednięcie msc. potarcia)
- obiżenie progu świadowego
- nadmierna wrażliwość skóry na bodźce nieswoiste
-
rozpoznanie atopowego zap. skóry
- kryteria większe: (wymagane 3-4)
- nasilony świad
- typowe umiejscowienie
- przewlekły, nawrotowy przebieg
- atopia u chorego lub pozytywny wywiad rodzinny
- kryteria mniejsze:
- suchość skóry
- rogowacenie przymieszkowe(keratosis pilaris)
- natychmiastowe odczyny skórne
- wysokie IgE
- nietolerancja pokarmów
- zaćma
- nietolerancja wełny
- biały dermografizm
- zaostrzenia po stresach psychicznych
|
|