فیزیولوژیک فصل 1

به عنوان علم میان رشته ای به بررسی رابطه بین مغز و رفتار می پردازد

روان نشاسی زیست شناختی + علوم عصبی رفتاری

به دلیل بررسی فرآیند های الکتریکی، مغناطیسی، شیمیایی و مولکولی در مغز که به تنهایی با یکی از شاخه های علوم امکان پذیر نیست


اطلاعات فیزیکی - زیستی تشکیلات و ساخت مغز و ارتباط متقابل آن ها با علوم رفتاری (روان شناسی، رفتار شناسی طبیعی، علوم اجتماعی) تبیین می شود

• 1- روانشناسی فیزیولوژیک
• 2-روانشناسی عصب شناختی
• 3- فیزیولوژی روانی

بررسی فرآیندهای زیستی و ساختهای عصبی از طریق

• تحریک مستقیم (دراویی، مکانیکی، الکتریکی)ه
• ثبت فعالیت های مغز
• یا تخریب فعالیت های مغز

در این چارچوب رفتار به عنوان متغیر مستقل و وابسته اندازه گیری می شود

پژوهش های حیوانی

• از طریق
• تحریک و تخریب

تحقیق روی انسان - بیماران مبتلا به اختلال های مغزی

از تغییرات رفتاری آن ها به اهمیت ساختارهای مغزی پی می بریم

بین رواشناسی زیست شناختی و روانشناسی فیزیولوژیک قرار دارد

• تکامل آزمون های روانشناختی برای مقایسه بیمار با فرد سالم
• تهیه طرح توانبخشی روانشناختی برای بیماران مغزی
• بررسی تعمیم نتایج پژوهش های روانشناسی فیزیولوژیک

• ارتباط بین فرآیندهای زیستی در ارگانیزم انسان از طریق
• ثبت فعالیت مغز
• (مثل ثبت فعالیت الکتریکی مغز به هنگام مراحل مختلف خواب)

1-وونت - "اصول روانشناسی فیزیولوژیک"  - 1874

2- مگان و موروزی - دستگاه شبکه ای موجود در ساقه مغز، نظام انرژی دهنده و هشیاری است - 1949

3- الدز و میلنر - ساختهایی در مغز که جهت رفتار را مشخص می کردند به نام "مرکز لذت"ه - 1954

4- اسکینر - مبانی تشریحی فیزیولوژی که اهمیت بسیاری در نتایج رفتار مثبت و منفی دارند - روانشناسان یادگیری

5- اکلز - شیمی اعصاب - 1921

6- داروشناسی روانی- نظام های انتقال دهنده و تعدیل کننده عصبی با توصیف مشروح چگونگی اثر شیمیایی مغز را در شیوه های رفتار تعیین می کنند

7- اندازه گیری های غیر تهاجمی فعالیت های مغز - تصویربرداری - به هنگام تفکر، احساس، ادراک

• از سال 1921 با انتقال سیناپس شیمیایی مطرح شد
• پس از جنگ جهانی دوم
• در پژوهش های اکلز
• چگونگی سیناپس شیمیایی و اثر ناقل ها

وونت

• بیماران دوپاره مغز
• تضاد بین مفاهیم ماده گرایی و ذهن گرایی

• دستگاه اعصاب مرکزی : مجموعه ای جدا نیست. پس:
• واقعیت های محیطی + نظام های بدنی دیگر + ویژگی های ارثی
• در حال تبادل اند

یک رابطه علی تنگاتنگ

وجود تجربه هشیار به تحرکی شدگی بستگی دارد

• ارتباط یک سویه
• تجربه هشیار بر فرآیند تحریک شدگی تاثیر ندارد اما بدون آن وجود ندارد

به قابلیت کنش شبکه سلولهای عصبی بستگی دارد که از ناقل های متفاوت و ریخت شناختی ناهمگن برخوردارند و گاهی دور از یکدیگر قرار دارند

ویژگی فعالیت این قبیل شبکه های عصبی به ویژگی موقعیت های محیطی نیز وابسته است

• 1- روش های تهاجمی
• 2-موج نمایی الکتریکی مغز
• 3-پتانسیل مغز وابسته به رویداد
• 4-رو شهای تصویربرداری

• 1- مواد موثر در فیزیولوژی - متغیر مستقل
• رفتار - متغیر وابسته - اندازه گیری
• در روانشناسی زیست شناختی کاربرد دارد

• 2- رفتار - متغیر مستقل - دستکاری
• تغییرات فیزیولوژی - متغیر وابسته
• در روانشناسی فیزیولوژیک کاربرد دارد

برای ثابت نگه داشتن سر حیوان و وارد کردن الکترود یا سرنگ به بفا عصبی مغز

استرئوتاکسی

• 1- روش تخریب: بازگشت پذیر و بازگشت ناپذیر
• 2- روش تحریک

• 1- ناحیه آسیب دیده برای هدایت رفتار اهمیت دارد
• 2- اختلال ناشی از اثر جانبی حذف رفتار دیگر است
• 3-آسیب  موقتی است
• 4- فرمان هسته ناحیه آسیب دیده برای پدیدایی رفتار اهمیت دارد. به نواحی دیگر سیگنال می فرستد اما برای پیدایش رفتار سیگنال نمی فرستد. همکاری و هماهنگی بخش های مختلف مغز مختل شده
• 5-سبب عدم بازداری منطقه دیگر می شود
• 6-یک اثر ثانوی است که به علت عمل جراحی یا فرآیند درمان پیش آمده

• پنفیلد و یاسپر 1954
• پنفیلد و راسموسن 1950
• کلینیک جراحی اعصاب مونترال

در افراد مبتلا به صرع کانونی، موضع ایجاد کننده حمله صرعی را در قطعه گیجگاهی بدون آسیب به سایر مراکز جراحی کردند

در جریان عمل برای اطمینان از کنش دیگر مراکز،، مناطق قشری مربوط را توسط الکترودی تحریک کردند

به ویژه در کرتکس

در سطح خارجی جمجمه با دقت کمتری

یک جریان مستقیم الکتریکی (0/2 میلی آمپر) بین دو الکترود بر مناطق مذکور در زمان محدودی (6 ثانیه) برقرار می شود

در قطب مثبت (آند) بافت عصبی دپلاریزه شده و نیروی الکتریکی در منطقه مغزی نزدیک به الکترود رفتار فرد را تحت تاثیر قرار می دهد

خود تحریک شدگی درون جمجمه ای

در این روش می توان به جای تحریک الکتریکی از تحریک شیمیایی (تزریق مواد شیمیایی تحریک کننده و بازدارنده به بافت عصبی) استفاده کرد

در تعیین گستره تشریحی، منشا تغییر پتانسیل به دقت نشان داده نمی شود

• البته
• با کمک روش تحلیل آماری و بیوفیزیکی  به طور نظری
• +
• تصویربرداری

همچنین روش موج نگاری ممغناطیسی MEG

1- کشف الکتریسیته ی زیستی توسط گالوانی و همسرش 1791

2- ماتوسی - اندازه گیری امواج پتانسیل ماهیچه ای 1848

3- ریموند - اندازه گیری امواج پتانسیل تارهای عصبی 1848

4- کتون - ثبت امواج پتانسیل ارتجالی کرتکس مغز حیوان سالم - 1857

5-برگر - کشف موج نمای الکتریکی مغز انسان بر اساس آزمایش بر روی سگ و گربه - 1902

1924 - ثبت امواج پتانسیل ارتجالی بیمار 7 ساله با یک گالوانومتر حساس

1929 - تکرار آزمایش بر روی 38 بیمار دیگر و مطرح کردن تحقیقاتش در مجامع علمی

6-روراخر - همکار برگر- گسترش روش تحقیق و فنون ثبت فعالیت - 1933

بر روی کاسه سر الکترودهای نقره ای قرار می دهند

هر دو نقطه ثبت با یک ورودی دستگاه تقویت کننده مرتبط است که اختلاف پتانسیل بین دو نقطه را اندازه گیری می کند

امواج پتانسیل کرتکس مغز را نشان می دهد

فرستادن پتانسیل الکتریکی مناطق زیر قشری به کرتکس، در پدیدایی آن موثر است

برای تفسیر این امواج باید به ساخت های زیر قشری به ویژه تالاموس (به عنوان راه انداز قشر تازه مخ) توجه کرد

ساخت های زیر قشری به ویژه تالاموس

هنوز مشخص نیست

• با چشم غیر مسلح می توان دید
• در حالات بیداری، توجه کمتر بینایی، از قطعه پس سری قابل ثبت هستند
• به هنگام تمرکزبینایی و دقت و توجه فورا در امواج آلفا وقفه ایجاد می شود

در بیشتر افراد امواج بتا با فرکانس بالا قابل ثبت هستند . این پدیده را وقفه آلفا می نامند

اگر هر دو الکترود بر روی عضو نسبتا غیر فعال الکتریکی قرار داشته باشد

هر دو الکترود بر روی مناطق فعال (الکتریکی) قرار گیرد

بررسی هم زمان مناطق مختلف مغز

علائم موج نگاری نشان دهنده تجمع فعالیت ساختهای عصبی با نظام های متفاوت انتقال دهنده هاست

پردازش اطلاعات فقط  از مسیر فیزیولوژیکی- ناممکن

• موج نگار الکتریکی مغز + پتانسیل مغز وابسته به رویداد (فراخوانده) ه
• برای شناخت و رفتار

به نظم ساخت و آرایش یاخته ای قشر تازه مخ بستگی دارد

ساخت اصلی آن ها با وجود تفاوت لایه های مناطق مغزی یکسان است

• دندریت های هرمی شکل در بالا (لایه اول و دوم) و
• جسم سلولی آن ها در پایین(لایه سوم و چهارم و پنجم)ه

غیر از سلولهای گلیال، دیگر انواع سلولها (دانه ای و ستاره ای شکل) در پدیدایی امواج پتانسیل از سطح جمجمه نقش مهمی ایفا نمی کنند

• پس
• دندریت ها عامل اصلی تشکیل امواج مغزی هستند

دندریت ها

تغییرات پتانسیل کرتکس مغز به دلیل جریان الکتریکی بین دندریت و جسم سلولی یاخته های عصبی به وجود می آیند

اگرچه جریان الکتریکی بین دندریت و جسم سلولی یاخته های عصبی وجود دارد اما نمی توان امواج قابل اندازه گیری را از کاسه سر ثبت کرد

زیرا پتانسیل میدانی سلولهای عصبی بسیار پایین هستند



باید چند بخش همزمان فعال شوند تا بتوان پتانسیل امواج الکتریکی کاسه سر را ثبت کرد

• تشخیص و تعیین گستره ابتلای بیماری
• تشخیص مرگ مغزی
• ارزیابی مسمومیت مغزی
• ارزیابی عمق بی حسی در بیهوشی
• بررسی اثر داروهادر دارودرمانی
• ارزیابی آسیب های مغزی در عصب شناسی

اگرچه بعد از آمدن تصویربراری، از این روش کمتر استفاده می شود

روش تشخیص مطلوب برای طبقه بندی انواع صرع ها

پتانسیل الکتریکی مغز است که در جریان رویداد حسی، حرکتی و روانشناختی یا قبل و بعد از آن در موج نمای الکتریکی مغز قابل اندازه گیری است

دامنه امواج پتانسیل وابسته به رویداد کوچکتر از دامنه امواج پتانسیل ارتجالی است

• به تعیین گستره محلی نواحی مختلف کرتکس بستگی دارد که
• 1- به خاطر خاصیت مولدی مناطق تالاموس پدید می آید
• 2-کمتر رویدادی از لحاظ شکل و دامنه امواج مانند موج نمای الکتریکی مغز است

چون بین مولفه های پتانسیل با تعداد سلولهای عصبی مناطق مغزی زیر الکترود، همبستگی وجود دارد

می توان از نقصان و کاهش دامنه معینی به چگونگی کنش بافت عصبی پی برد


بیشتر برای مولفه های برون زاد

مولفه هایی که تا 100 میلی ثانیه بعد از تحریک حسی ظاهر می شوند

پتانسیل ساقه مغز

که مولفه های آن در ایستگاههای مختلف نظام شنیداری تجمع یافته

از آنجا به کاسه سر انتقال می یابند

• موج II : هسته حلزونی
• موج III: هسته زیتونی
• موج IV و V : برجستگی های پایینی

در گوش اتفاق می افتد


موج VI: هسته زانویی میانی تالاموس


این قله ها نشاندهنده  پتانسیل بین عصب شنوایی و جسم زانویی جانبی است که در فاصله نسبتا دوری از محل ثبت و سطح جمجمه قرار دارند. به همین دلیل به آن ها "پتانسیل منطقه دور" می نامند


از تغییر دامنه و زمان این مولفه ها می توان آسیب های نظام شنیداری را شناخت

قله هایی که نشاندهنده  پتانسیل بین عصب شنوایی و جسم زانویی جانبی است 

• در فاصله نسبتا دوری از محل ثبت و سطح جمجمه قرار دارند. به همین دلیل به
• آن ها "پتانسیل منطقه دور" می نامند

• تمام مولفه هایی که پس از 100 میلی ثانیه ظاهر می شوند
• تغییرات ناشی از تغییرات روانی را نشان می دهند
• که تنها به شرایط محرک - پاسخ بستگی ندارند

زیرا شاید منشا آن ها از درون ارگانیزم باشد

هنگامی قابل تشخیص است که شدت تحریک به اندازه شدت تحریک آستانه باشد

• فقط در میزان دامنه نوسان امواج با اهمیت است
• در زمان نهان امواج تاثیری ندارد

• دیداری: تغییر رنگ
• دامنه ی امواح برای رنگ قرمز بیشتر از سایر رنگ هاست

• کوهن
• شنیداری با تصاویر موش و بوی ماهی برای گربه
• شنیداری کاهش می یابد
• حذف محرک های مزاحمم: شنیداری افزایش می یابد

• کوهن
• افزایش می یابد

ارایه تحریک طولانی: سازش یافتگی فرد و کاهش دامنه

• بیماری های چشم:
• شکست نور عدسی
• اختلال ماکولا، مردمک و راه عصب بینایی

• بیماری های گوش:
• اختلال راه عصب شنوایی
• دیگر اختلال های مناطق مغزی و نخاعی

چگونگی کنش و حرکت تعدیل کننده های عصبی و گیرنده ها نشان داده نمی شود

به تصویربرداری نیاز است

• ابتدا: تزریق هوا در فضای بین عنکبوتیه و سخت شامه
• یا تزریق ماده حاجب در سرخرگ بزرگ مغز

آثار سو


سپس: توموگرافی رایانه ای

• از یک طرف اشعه رونتگن به سر تابیده می شه
• از طرف دیگر دستگاه کشف کننده میزان خاصیت پرتو افشانی نسوج مغزی را اندازه گیری می کنه و به رایانه می ده

• چرخش محور
• سه درجه

• تصویر دو بعدی
• برش های مختلف

اینگوار 1976

• مقدار کمی محلول رادیو اکتیو مانند اگزنون 133
• تزریق در سرخرگ سبات داخلی
• استنشاق گاز آن

هر قدر خون در ناحیه معینی بیشتر جریان یابد، میزان غلظت ایزوتوپ بیشتر است و پرتوافشانی اشعه گاما قوی تر است

تزریق: اندازه گیری گردش خون مغزی محدود است

• استنشاق: همه جا
• حتی در مناطق زیر پوشش سرخرگ مهره ای قاعده ای در ساقه مغز و مخچه

بی خطر ، در مدت زمان های کوتاه تر

به زمانی حدود 45 ثانیه نیاز دارد و در این فاصله نمی توان تغییرات گردش خون را بر اساس رویدادهای روانی تحلیل کرد

• دو بعدی: تغییرات گردش خون در ساختارهاس سطحی
• سه بعدی: در ساختارهای عمیق

• آزمون های ریاضی
• ادراک سه بعدی دیداری و حرکتی

• دستگاه پی ای تی
• به صورت کمی
• سوخت و ساز گلوکز ناحیه ای و تصاویر سه بعدی مغز

ماده شبه قند آغشته به رادیواکتیو تزریق می شود

الکترودهای کشف کننده

• می توان به چگونگی کنش و آسیب سلولهای عصبی پی برد
• برای توضیح موارد تشخیص غیر ممکن بیماری
• بر اساس اطلاعات موجود از آسیب موضعی بمار

فعالیت الکتریکی سلول های مغز، میدان مغناطیسی ضعیفی ایجاد می کند که با کشف کننده های حساس قابل ثبت است

• MRI
•  تصویرسازی تموج مغناطیسی

• در معرض پرتو افشانی اشعه رونتگن قرار نمی گیرد
• از امواج مغناطیسی و رادیویی استفاده می شود