هیلگارد بخش دو

• 1- دستگاه عصبی مرکزی:
• همه ی یاختاهای عصبی مغز و نخاع شوکی

• 2- دستگاه عصبی پیرامونی:
• عصبهایی که مغز و نخاع شوکی را به سایر اندامها ارتباط می دهند

دستگاه عصبی پیرامونی: 1-دستگاه تنی (آوردن و بردن پیام های حسی) و2- دستگاه خودمختار (پیوند با اندام های داخلی و غدد)ه

• اطلاعات مربوط به تحریکات محیطی را از
• پوست
• ماهیچه ها
• مفصل ها
• دریافت کرده به دستگاه عصبی مرکزی انتقال می دهند

در نتیجه ادمی درد یا فشار یا تغییرات دمایی را احساس می کند

تکانه ها را از دستگاه عصبی مرکزی به ماهیچه ها می رساند

• به اندام های درونی می روند
• یا از آن ها بر می گردند

فرآیند هایی نظیر تنفس، ضربان قلب، گوارش را تنظیم می کنند

رشته های عصبی ارتباط دهنده ی بخشهای گوناگون بدن به مغز

در حفاظ استخوانی ستون مهرها

بسیار فشرده است به طوری که قطر آن به کلفتی انگشت کوچک دست هم نمی رسد

• بعضی محرک های ساده ی محرک-پاسخی در سطح نخاع شوکی صورت می گیرد مثل بازتاب زانویی برای ارزیابی کارایی بازتابهای نخاعی

وقتی به زردپی زانو ضربه زده می شه، ماهیچه ی متصل به اون کشیده می شه، یاخته های حسی ماهیچه به نخاع علامت می دن، در آنجا یاخته های حسی با یاخته های حرکتی سیناپس پیدا می کنند، تکانه هایی به همان ماهیچه بر می گردد


اگه قبل از ضربه دستها در هم چفت شوند، حرکت نیرومند تر می شه

• اگه مغز بخاد کنترلش کنه، می تونه
• (مکانیسم اصلی بازتاب در نخاعه ولی مراکز بالاتر مغز می توانند آن را تعدیل کنند)ه

• 1- مغز پسین : همه ی ساختارهای واقع در بخش پشتی مغز نزدیک به نخاع شوکی
• hindbrain
•  (مخچه، تشکیلات شبکه ای، پل، پیازمغز تیره)

• 2-میان مغز: در میانه  مغز
• midbrain

• 3- پیش مغز : همه ی ساختارهای واقع در بخش پیشین یا قدامی مغز
• forebrain
• (قشر مخ، هیپوفیز، دستگاه کناری، هیپوتالاموس، تالاموس)

• 1- هسته مرکزی : تنظیم کننده رفتارهای ابتدایی
• (مخچه، تالاموس، هیپوتالاموس، تشکیلات شبکه ای)

2- دستگاه کناری : اداره ی هیجانها

• 3- مخ : تنظیم کننده ی فرآیندهای عالی هوش
• (منطقه اصلی  حرکتی، منطقه اصلی حسی-تنی، منطقه اصلی بینایی، منطقه اصلی شنوایی، مناطق تداعی)

central core

ساقه مغز

کنترل رفتارهای غیر ارادی از قبیل سرفه، عطسه، تهوع

رفتارهای ابتدایی مثل تنظیم دما یا رفتار جنسی

بصل النخاع


نخاع در محل ورود به جمجمه کمی قطور شده و بصل النخاع نامیده می شود


بر تنفس و بعضی بازتاب های حفظ حالت ایستاده نظارت دارد

در این محل رشته های اعصابی که از نخاع می آیند، ضربدری می شوند

کمی بالاتر از پیاز مغز، به پشت ساقه مغز متصل است

• هماهنگ سازی حر کات بدن
• حس تعادل و هماهنگی ماهیچه ها

• ارتباط با بخش های پیشانی مغز برای زبان و برنامه ریزی و استدلال
• کنترل و هماهنگی کارکردهای عالی ذهن

دو گروه یاخته ی تخم مرغ شکل، بالای میان مغز، داخل نیمکره های مخ

• 1- اطلاعات وارده از اندام های گیرنده ی بینایی، شنوایی، بساوایی و چشایی را به مخ هدایت می کند
• 2-  کنترل خواب و بیداری

زیر تالاموس، ساختار کوچکتر

1- کنترل خوردن، نوشیدن، رفتار جنسی، تنظیم فعالیت غدد درون ریز، حفظ تعادل زیستی

2- در هیجانها و پاسخ به فشار روانی نقش دارد.

بر غده هیپوفیز تاثیر گذاشته، بعد دستگاه غدد درون ریز، بعد تراوش هورمون ها


به خاطر نقش خاصی که در بسیج بدن برای عمل کردن دارد، مرکز فشار روانی نام گرفته است

سطح بهنجار کارکرد جاندار سالم

مثل سطح بهنجار دمای بدن، ظربان قلب و فشار خون

• تعادل زیستی در شرابط فشار روانی مختل می شود و فرآیند هایی برای تصحیح این عدم تعادل به کار می افتد.
• مثلن وقتی خیلی گرممان بشود، عرق می کنیم. اگر سدمان بشود، می لرزیم. این دو فرآیند دمای طبیعی را به بدن باز می گردانند.

reticular formation

شبکه ای از مدارهای عصبی که از بخش زیرین ساقه مغز به سوی تالاموس میرود

• برانگیختگی یا به هوش بودن 1 arousal
• 2- توان تمرکز توجه به محرک خاص

مثل صافی، بعضی پیام های حسی را به فشر مخ می رسونه، بعضی ها رو اجازه نمی ده برن

نقش ویژه ای در حافظه و سهمی در رفتار هیجانی دارد

بخشی از دستگاه کناری

50 first dates

اطراف هسته ی مرکزی، جند ساختار هست که مجموعن دستگاه کناری ام دارد

• روابط متقابل با هیپوتالاموس
• به نظر می رسد در کنار هیپو تالاموس و ساقه مغز، نظارت بر
• رفتارهای غریزی

• در رفتار هیجانی نیز دست اندرکار است ---> آسیب:  پرخاشگری،و واکنش به کوچکترین تحریک/ بی تفاوتی به آسیب

به صورت یکپارچه

• تخصص قشر مخ: تحلیل اطلاعاتی که از اندام های حسی به مغز می
• رسه
• تخصص دستگاه کناری: زنجیره ی فعالیت های بازتابی

انطباق ظریفتر ماهیچه ها (مثلا در کار نوشتن یا نواختن ساز موسیقی) : بخش اصلی حرکتی قشر مخ در پیش مغز

• دو نیمکره قشری*
• در آدم بیش از هر جانور دیگری پیشرفت کرده*
• لایه ی بیرونی آن قشر مخ نام دارد که قشر خانده می شود*
• cortex یعنی پوست درخت*
• *قشر بیرونی در آزمایشگاه خاکستری رنگه زیرا بیشتر از یاخته های عصبی و رشته های بدون میلین تشکیل شده

*بخش زیرین قشر مخ یا درون آن عمدتا اکسون های میلین دار است و سفید رنگ است

• 1-حسی : دستگاه حسی (بینایی، شنوایی ..) اطلاعت را به مناطق خاصی از مخ ارسال می کنند
• 2- حرکتی: حرکات اندام های بدن (پاسخ های حرکتی) در مهار منطقه ی دیگر مخ است
• 3- مناطق ارتباطی: سایز جنبه های رفتار مثل زبان و حافظه و تفکر

مناطق ارتباطی

نیمکره های چپ و راست

• هر نیمکره:
• پیشانی*
• آهیانه یی*
• پس سری*
• گیجگاهی*

قطعه پیشانی و آهیانه یی را شیار مرکزی از هم جدا می کند (از تارک سر تا گوش ها)ه

• قطعه آهیانه یی در بالای مغز پشت شیار مرکزی
• قطعه پس سری در پشت مغز

قطعه گیجگاهی را شیار عمیقی در بخش های جانبی مغز به نام شیار جانبی از سایر قطعه ها جدا می کند

تغذیه و حمله و گریز از خطر و جفت گیری و ... به صورت رفتارهای قالبی انجام می گیرد (مثل ماهی ها و خزندگان)ه

دستگاه کناری در پستانداران بعضی رفتارهای غریزی را بازداری می کند و در نتیجه جانور می تواند در برابر تغییر های محیط انعطاف پذیر و سازگار باشد

• *کنترل حرکت های اختیاری بدن
• *درست جلو شیار مرکزی
• *بخش های بدن به صورت تقریبن وارونه در فشر حرکتی منعکس است:

• حرکت شست پاها نزدیک به فرق سر
• حرکت زبان و دهان به انتهای بخش حرکتی

• حرکات سمت راست بدن بخش حرکتی نیم کره چپ
• حرکت سمت چپ بدن بخش حرکتی نیم کره راست

در قطعه آهیانه ای بین شیار مرکزی و منطقه حرکتی

تحریک برقی هر نقطه از این ناحیه، در نقطه ای در سمت مخالف آن در بدن تجربه حسی ایجاد می کند. این منطقه را منطقه اصلی حسی - تنی (ناحیه احساس بدن) می نامند

گرما، سرما، لمس، درد و حس حرکت بدن همگی در این ناحیه منعکس می گردد

پشت هر قطعه ی پس سری

از چشم راست بعضی رشته ها به قشر نیمکره راست می روند و برخی از آن ها نیز در پیوندگاهی به نام چلیپای بینایی تقاطع کرده و به نیمکره چپ می روند

در سطح قطعه ی گیجگاهی و کناره ی هر نیمکره


به ویژه با شکل گیری زمانی صوت مثلا در گفتار آدمی سر و کار دارد

هر دو گوش در هر دو سوی مخ مناطق شنوایی دارند اما ارتباط هر یک با منطقه ی مقابلش نیرومند تر است. مثلا گوش راست به هر دو منطقه اطلاعات می فرستد اما به منطقه شنوایی سمت چپ اطلاعات بیشتری می فرستد

مناطقی که به طور مستقیم درگیر فرآیندهای حسی و حرکتی نیست، مناطق تداعی نام دارد.

منطقه تداعی پیشانی ----> فرآیند های فکری لازم برای حل مسئله

در جوار مناطق اصلی حسی

شامل ناحیه های کوچکتر که هر یک به یک حس مربوط است

• مثال:
• بخش زیرین قطعه گیجگاهی با ادراک دیداری سر و کار دارد و آسیب به آن سبب کاستی هایی در باشناسی و تمیز شکل ها از هم می شود.

هر اندازه بخش معینی از بدن حساس تر و پرکارتر باشد، بخش بزرگتری از منطقه حسی-تنی و منطقه ی حرکتی به آن اختصاص دارد.

• سگ---> بخش کوچکی به پاهای جلو اختصاص یافته
• راکون----> کاوشگری و دستکاری محیط، بخش بزرگ، حتی برای هر یک از انگشتهای پاهای جلویی
• موش---> موهای حساس صورت که وسیله ی یادگیری موش است

رشته های عصبی سمت راست هر دو چشک به نیمکره ی راست مغز و رشته های عصبی سمت چپ به نیمکره ی چپ می روند

آسیب به نیمکره ی چپ منجر به  نابینایی در میدان هایی از سمت چپ هر دو چشم و در نتیجه نابینایی در سمت راست محیط می شود..

بخش عمده ی قشر مخ درگیر ایجاد حرکات و تحلیل درون دادهای حسی است. این مناطق (حرکتی-حسی-تنی، بینایی، شنوایی، بوییایی) در هر دو سوی مغر وجود دارند.

کارکردهای دیگری فقط در یک سوی مغز جای دارند که از آن جمله است بروکا و ورنیکه که در کار تولید و فهم کلامند و شکنج زاویه ای که در کار تطبیق شکل دیداری کلمه با شکل شنیداری آن است که فقط در سمت چپ مغز آدمی جای دارند.

در برابر میمون در یکی از دوظرف موجود غذا می گذارند و در هر دو ظرف را می پوشانند

پرده ای مات بین میمون و ظرف ها قرار می دهند

پس از مدت زمان مشخصی پرده را بر می دارند

میمون آسیب دیده اگر این درنگ بیش از چند ثانیه طول بکشد، نمی تواند ظرف را تشخیص دهد

میمون های سالم نورون هایی دارند که در دوره ی درنگ به شلیک پتانسیل های عمل دست می زنند و از این راه حافظه رویداد مورد نظر را فرا می خوانند.

این آسیب منجر به کاهش بینایی نمی شود. به این معنا که شخص شکل را می بیند (و می تواند حدود آن را اندازه گیری کند) اما از بازشناسی شکل و یا تشخیص آن از شکل های دیگر عاجز است

پرتو باریکی از اشعه ی ایکس از مغز بیمار گذرانده می شود و میزان تشعشع گذر کرده اندازه گیری می شود

امکان اندازه گیری از صد ها هزار مقطع (محور)ه


همه ی اندازه ها به کامپیوتر داده می شود و پس از محاسبه هایی، تصویری مقطعی از مغز بازسازی می شود که می توان از آن عکس گرفت

برش مقطعی را می توان از هر سطح و زاویه ی مغز تهیه کرد

• 1-اهمیت کامپیوتر
• 2-امکان اندازه گیری از محور های متعدد
• 3-فراهم امدن تصویری مبتی بر برش چند مقطعی از مغز

در واژه tomography در زبان یونانی tomo به معنای برش است

بیمار در فضای خمره شکلی دراز می کشد که مغناطیس (آهن ربا) بزرگی آن را فرا گرفته و میدان مغناطیسی نیرومندی ایجاد می کند

اگر بخش مورد بررسی در این میدان قدر معرض امواج رادیویی معینی قرار بگیرد، از بافت های آن سیگنال قابل اندازه گیری فرا می رسد


صد هزار سیگنال دریافت شده و توسط کامپیوتر یک تصویر دو بعدی ارایه می شود.

تغییرات ناشی از تپشهای رادویی در میزان انرژی هسته اتم هیدروژن بدن اندازه گیری می شود

ام آر آی در تشخیص بیماری های مغز و نخاع دقیق تر است

می تواند ویژگی های شاخص تصلب چندگانه (ام اس) را نشان دهد

شناسایی ناهنجاری های نخاع و پایه مغز نظیر وجود دیسک های فتقی، غده و کژشکلیهای مادرزادی نیز از امکانات این روش است

مستلزم بستری شدن بیمار و انجام آزمایشی بود که طی آن ماده یی رنگی به مجرای نخاع تزریق می شد

اون دو روش از جزییات تشریحی مغز تصویر بر می دارند اما برای برآورد سطح فعالیت عصبی نقاط مختلف مغز پی یی تی لازم است

مبنای این روش نیاز یاخته های بدن به انرژی جهت اجرای فرآیندهای سوخت و ساز است

منبع اصلی انرژی یاخته های عصبی مغز قند است که از خون کسب می شود

مقدار اندکی از ردیاب رادیواکتیو با قند ترکیب می شود طوری که با هر مولکول قند ذره ی ناچیزی از ماده ی رادیو اکتیو همچون برچسبی به مولکول می چسبد

میزان فعالیت رادیواکتیو را پی ای تی می گیرد و به کامپیوتر می دهد تا تصویر مقطعی رنگی از مغز تهیه کند که در آن هر رنگ نمودار سطح معینی از فعالیت عصبی است

قند

با توجه به اینکه اندازه گیری میزان رادیواکتیو مبتنی بر ارسال ذراتی با بار مثبت به نام پوزیترون است، این روش را مغز نگاری گسیلوزیترون نام داده اند

1- چند نوع اختلال از قبیل صرع، خون لختگی و غده ی مغزی و نظایر آن را می توان شناسایی کرد

2- مقایسه ی پی ای تی اسکیزوفرنیایی ها با افراد عادی نشون می ده که از لحاظ سطح سوخت و ساز در بعضی نقاط قشر مخ متفاوتند

3- برای شناسایی ساختارهای مغز در جریان فعالیت های عالی ذهن از قبیل گوش دادن به موسیقی یا پرداختن به ریاضیات یا  سخن گفتن

4- بررسی درباره ی تفاوت های فعالیت عصبی در دو نیمکره مغز

ناقرینگی های مغز

1- نیمکره چپ همیشه بزرگتر از نیمکره راست است

2- در نیمکره راست رشته های عصبی درازیکه مناطق بسیار دور از هم مغز را به هم ارتباط می دهند، فراوان است اما در نیمکره چپ رشته های بسیار کوتاهتری که ارتباط های زیادی را در یک منطقه محدود میسر می کنند، زیادند

• 3-کارکردهای تخصصی دو نیمکره.
• بروکا و ورنیکه

ناحیه ای از منطقه پیشانی نیمکره چپ بیمار، درست بالای شیار جانبی

در تولید گفتار نقش دارد

تخریب منطقه ی قرینه آن در نیمکره راست، اختلالی د ر گویایی ایجاد نمی کند

• بویایی (سوراخ راست بینی)ه
• بازساخت فضایی
• تفکر غیر کلامی
• میدان چپ بینایی
• نمی تواند حرف بزند اما قابلیت های زبانی چندی دارد. معنای بعضی واژه ها می فهمد و می تواند بنویسد

• بویایی (سوراخ چپ بینی)ه
• گفتار
• نوشتار
• مرکز اصلی زبان
• محاسبات
• میدان راست بینایی

• در معدودی از مردمان چپ دست گاهی مراکز گویای در نیمکره راست قرار دارند
• اما در اکثر چپ دستان نیز نظیر راست دستان مرکز کارکردهای زبانی در نیمکره
• چپ است.

در افراد مغز به صورت کل یکپارچه ای عمل می کند به این معنا که اطلاعات هر نیمکره فورا از راه نوار پهنی از رشته های عصبی ارتباطی به نام چسم پینه ای به نیکره دیگر منتقل می شود

در برخی از انواع صرع جسم پیبه ای مشکل آفرین می شود به این معنا که حمله  ی صرعی یک نیمکره از جسم پینه ای می گذرد و در نیمکره ی دیگر انبوهی از نورونها را به شلیک عصبی وامیدارد. برای جلوگیری از این گسترش حمله ها، جراحان مغز جسم پینه ای را بریده اند

راجر اسپری-نوبل

فرد دوپاره مغزی را در برابر پرده ای که دستهایش را از دیدش پنهان می کرد، قرار داد

اگر بتواند چشمهایش را بگرداند اطلاعات به هر دو نیمکره می رسد به همین سبب نارسایی های ناشی از قطع جسم پینه ای در جریان کارهای روزمره مشخص نیست

1- نیمکره چپ ، گویایی. کارهای پیچیده منطقی ، محاسبات ریاضی

2- نیمکره راست زبان بسیار ساده را در می یابد، گونه های انتزاعی تر زبان را نه. اشاره به اشیا پس از شنیدن اسامی آن ها. فرمان های ساده ای مثل "چشمک بزن" یا "لبخند بزن" یا "با تکان سر بگو بله" را نمی فهمد

3- نیمکره راست ، ادراک فضایی و ادراک طرحها.

4-اطلاعات کلامی به نیمرکه چپ ارایه شود سریعتر شناسایی می شود تا به راست

5- شناسایی چهره ها،جلوه های هیجانی چهره، شیب خطاها یا محل نقطه ها، نیمکره راست

نیمکره راست: رمزگشایی اطلاعات دیداری،ساختار داستانی یکپارچه، محتوای هیجانی و احساسی داستان، برداشت از پیوندها و تداعی های پیشین و فهم استعاره ها

نیمکره چپ: فهم دستور و نحو زبان، ترجمه نوشته ها به بازنمایی های صوتی مربوطه و درک معنا از روابط پیچیده ی بین معانی کلمات و نحو آن ها

• غده ی مغزی (تومور)ه
• زخم های عمیق سر
• پارگی عروق مغز

اختلال گویایی که بر اثر آسیب مغزی ایجاد شود

بروکا

زبان پریشی بیانی

نمی توانند کلمات را درست ادا کنند، آهسته و پر زحمت حرف می زنند

• فقط کلمات کلیدی: نام ها به صورت مفرد،
• صفت ها، قیدها، حرف های اضافه حذف

در فهم چیزی که می شنوند یا می خوانند مشکلی ندارند

در نیمکره ی چپ، قشر مخ، در قطعه ی گیجگاهی

معنای واژهها همراه با رمز شنیداری آن ها در منطقه ورنیکه ذخیره می شود

زبان پریشی دریافتی

• معنای کلمات را در نمی یابند
• در همه ی جنبه های فهم زبان مشکل دراد

می توانند زنجیره ای از کلمات را بدون اشکال ادا کنند لیکن در کاربرد کلمه ها خطا می کنند و گفتارشان معمولا بی معناست

منطقه ی بروکا محل ذخیره ی رمزهای تولید آوا شناخته می شود که ترتیب اعمال عضلانی لازم برای اداکردن واژه را تعیین می کند.

منطقه ورنیکه جایی است که رمزهای شنیداری و معنای واژه ها در آن ذخیره می شود

• رمزهای شنیداری در ورنیکه فعال می شوند
• به بروکا انتقال داده می شوند
• رمزآوایی مربوطه در بروکا فعال می شود
• رمزهای به قشر حرکتی منتقل می شوند

این رمزها پس از انتقال به قشر حرکتی، عضلات لبهاو زبان و حنچره را به ترتیب لازم فعال می کند و شکل گفتاری واژه به وچود می آید

• واژه از قشر شنوایی به ورنیکه انتقال می یابد
• شکل گفتاری با رمز شنیداری تطبیق میشود تا معنای واژه فعال شود

• واژه در قشر بینایی ثبت می شود
• در شکنج زاویه ای انعکاس می یابد
• شکل دیداری با رمز شنیداری در ورنیکه ارتباط می یابد

• منطقه بروکا رمزهای آوایی را ذخیره می کند
• شکنج زاویه ای شکل نوشتاری واژه را با رمز شنیداری تطبیق می دهد
• هیچکدام معنای واژه ها را ذخیره نمی کنند

معنای واژه فقط وقتی بازیابی می شود که رمز شنیداری آن در ورنیکه فعال شود

نوشتارهای را نمی تواند بخاند اما در فهم گفتار دیگران و حرف زدن مشکل ندارد

• دو بخش:
• 1- دستگاه تنی: کنترل عضلات مخطط، دریافت اطلاعات از پوست، ماهیچه ها، گیرنده های حسی

2- دستگاه خودمختار: اداره غده های درون ریز، ماهیچه های صاف و از آن جمله قلب، عروق خونی و پوشش داخلی معده و روده

صاف نامیدن: به سبب منظره ی میکروسکپیک

بسیاری از فعالیت های تحت کنترل آن به صورت خودمختار یا خودگردان انجام می شود

• از قبیل گوارش، گردش خون
• که حتی در خواب با بیهوشی نیز ادامه دارد

• سمپاتیک
• پاراسمپاتیک

که در جهت متضاد هم عمل می کنند

• مردمک چشم را تنگ می کند
• ترشح بزاق را راه می اندازد
• ضربان قلب را کاهش می دهد

سمپاتیک - اثر وارونه

• حالت بهنجار بدن: حفظ توازن بین این دو دستگاه
• بین حداکثر برانگیختگی و آرامش نباتی

• سمپاتیک: واحدی یکپارچه
• در برانگیختگی هیجانی: ضربان قلب افزایش
• شریان های ماهیچه های مخطط و قلب گشاد
• شریان های پوست و اندام های گوارشی تنگ
• تعریق
• +
• فعال سازی برخی غدد درونریز و ترشح هورمون های مسبب برانگیختگی

• پاراسمپاتیک: در هر موقعیت بر اندام واحدی اثر می گذارد
• بخش مسلط در دوره آرمیدگی
• در گوارش مشارکت دارد و سبب تداوم کارکدهایی می شود که ذخایر بدن را محافظت می کند

کندی ضربان قلب و تنفس که دستگاه پاراسمپاتیک مسبب آن است به مراتب به انرژی کمتری نیاز دارد تا تندی ضربان فلب و تنفس که کار سمپاتیک است

در مورد ترس و هیجان بخش سمپاتیک تسلط دارد اما یکی از نشانه های نسبتا رایج پاراسمپاتیک در ترس شدید، تخلیه غیراردی مثانه یا روده است.

عمل کامل جنسی در نرها هم مستلزم نعوظ (پاراسمپاتیک) و هم انزال (سمپاتیک) است.

دستگاه عصبی از راه فعال سازی مستقیم ماهیچه ها و غدد بر فعالیت های سریع التغییر بدن نظارت دارد. در چند صدم ثانیه

غدد درون ریز در سرتاسر بدن پراکنده اند و موادی همچون عرق یا شیر یا هورمون ترشح می کنند. کندتر هستند و غیر مستقیم به کمک مواد شیمیایی یا هورمون بر فعالیت های مجموعه یاخته ها در سراسر بدن اثر می گذارند.  چند ثانیه تا چند دقیقه

برخی غدد درونریز را دستگاه عصبی فعال می کند و برخی را تغییرات شیمیایی درون بدن

pituitary gland

به صورت جوانه از مغز برآمده و زیر هیپوتالاموس قرار دارد

غده ی رهبر: چون بیشترین میزان هورمون را می سازد و بر ترشح غدد درون ریز دیگر کنترل دارد


رفتار عشقبازی، جفتگیری، تولید مثل در بسیاری از حیوان ها مبتنی بر کنش پیچیده یی بین دستگاه عصبی و تاثیر غده ی هیپوفیز بر غده های جنسی است.

یکی شان: تنظیم رشد

هورمون های دیگر: راه اندازی سایر غدد درون ریز از قبیل تیروئید، غده های جنسی، لایه های بیرونی غده فوق کلیوی،

• .هورمون ها را داخل خون می ریزند.
• به سراسر بدن می رود
• هر یاخته گیرنده هایی دارد که فقط مولکول هورمون مختص همان یاخته را شناسایی می کند
• مولکول هورمون مناسب را از جریان خون به درون یاخته می کشند

• هیپوفیز
• صنوبری
• تیروئید
• پاراتیروئید
• تیموس
• فوق کلیوی
• تخمدانها و بیضه ها

• 1-
• رفتار عشقبازی، جفتگیری، تولید مثل در بسیاری از حیوان ها مبتنی بر کنش پیچیده یی بین دستگاه عصبی و تاثیر غده ی هیپوفیز بر غده های
• جنسی است

• 2-
• در پاسخ به فشار روانی (ترس، اضطراب، درد، رویدادهای هیجان زا، ...) با هم تعامل دارند

در پاسخ به فشار روانی نورونهای خاصی در هیپوتالاموس ماده ای به نام رهاسازی کورتیکوتروپین ترشح می کنند که به هیپوفیز می رود

هیپوفیز زیر تالاموس قرار دارد

این ماده از ساختار مجرامانندی وارد هیپوفیز شده و باعث ترشح هورمون آدرینوکورتیکوتروفیک می شود (هورمون شرایط اضطراری)ه

این هورمون از راه خون به غدد فوق کلیوی و اندام های دیگر رفته

در نتیجه 30 نوع هورمون دیگر ترشح می شود که در انطباق بدن با موقعیت های اضطراری نقش دارند

هورمون آدرینوکوتیکوتروفیک

هورمون آدرینوکوتیکوتروفیک

عامل رهاسازی کورتیکوتروپین

• در
• خلق
• سطح انرژی
• توان مقابله با فشارروانی
• تاثیر پر اهمیتی دارند

هسته درونی آن اپی نفرین و نوراپی نفرین (آدرنالین و نورا آدرنالین) ترشح می کند

همراهی با بخش سمپاتیک برای آماده سازی جاندار در فوریت ها

همانند بخش سمپاتیک

• تاثیر بر ماهیچه های صاف و غده های عرق
• تنگ شدن عروق خونی معده و روده ها
• تندی ضربان قلب

آماده سازی جاندار در اضطرار

وقتی از راه خون به هیپوفیز می رسد، باعث ترشح هورمون اثرگذار بر قشر خارجی غده های فوق کلیوی می شود.

این هورمون دوم به نوبه ی خود کبد را به افزودن سطح قند خون بر می انگیزد تا انرژی لازم برای واکنش سریع بدن را فراهم کند.

شباهت: هر دو پیام هایی را بین یاخته های بدن مبادله می کنند.

تفاوت: پیک عصبی پیام ها را به نورون همجوار می برد و تاثیرش موضعی است. اما هورمون راه درازی را در بدن طی کرد و به شیوه های مختلف بر بدن تاثیر می گذارد

بعضی از آن ها هر دو کارکرد را دارند: برای نمونه اگر اپی نفرین و نوراپی نفرین را یاخته های عصبی رها کنند ، پیک عصبی می شوند اما اگر غدد فوق کلیوی آن ها را رها کنند، هورمون هستند.

آمیزه ای از روش های وراثت شناسی (ژنتیک) و روانشناسی برای بررسی شیوه ی به ارث رسیدن ویژگی های رفتاری

ویژگی های روانی همچون توانایی ذهنی، مزاج (خلق و خو) و استواری هیجانی و ... تا چه اندازه از والدین به ارث می رسد

واحدهای وراثتی که از والدین به فرزندان می رسند و به نسل بعد منتقل می شوند، به وسیله ی ساختارهایی در هسته ی هر یاخته ی بدن به نام کروموزوم انتقال می یابند

غالب یاخته های بدن 46 کروموزوم دارند

23 تا از پدر، 23 تا از مادر

این 46 کروموزوم 23 جفت کروموزوم جدید ایجاد می کند که در هر بار تقسیم یاخته، تکثیر می شود

در هر کروموزوم واحدهای توارثی منفردی به نام ژن هست. هر ژن بخشی از مولکول اسید دیوکسی ریبونوکلئیک  است که حامل اصلی اطلاعات توارث محسوب می شود

• DNA
• همه ی مولکولهای دی ان ای ترکیب شیمیایی واحدی دارند
• شبیه نردبان تاب خورده  یا مارپیچ دو رشته ای

فرمان های رمزی را به یاخته می دهد و آن را در راستای کارکرد معینی (معمولا ساختن پروتیین معین) هدایت می کند

هرچند همه ی ژن ها ی همه ی یاخته یکسان است اما ماهیت اختصاصی هر یاخته ناشی از این است که فقط 5 تا 10 درصد ژ ن ها ی آن فعالند

• در فرآیند تکوین هر یاخته از تخمک بارور در هر یاخته بعضی از ژن های یاخته به صورت نافعال در می آیند
• (یاخته ی معینی به این سبب نورون می شه که ژن های خود یاخته اون رو در این راستا هدایت کردند که اگر ژن های نامربوط نظیر ژن های ماهیچه نافعال نشده بود، این اتفاق نمی افتاد)ه

• مثل کوروموزوم به حالت جفتیه
• یک از کوروموزوم های نطفه، یکی از کوروموزوم های تخمک

در هر کوروموزوم حدود هزار ژن یا بیشتر هست . به علت این تعداد زیاد ژن بسیار نامحتمل است که ....

تنها استثنا : دوقلوهای یک تخمکی چون از یک تخمک یکسان بارور شده اند ژن هایشان کاملا یکسان است

• هر رشته ملکول از ردیف های متناوب
• قند S
• فسفاتP

• و پله های نردبان تاب خورده از چهار باز
• آدنین A
• گوانینG
• تیمین T
• سیتوزینC

تشکیل شده است

محدودیت آرایش جفتی --> خودش تکثیر پیدا می کند

• TA
• GC

• هر دو بارز: بارز
• یکی بارز یکی نهفته: بارز

ژن نهفته به شرطی نمایان می شود که ژن دریافتی از پدر و مادر هر دو نهفته باشد

• ژن های رنگ چشم
• طاسی
• زال تنی
• هموفیلی
• حساسیت به پیچک سمی

رنگ آبی نهفته اس، رنگ قهوه ا ی بارز

• اگه بچه ای چشماش آبی بشه:
• هر دو والد آبی
• یکی آبی یکی قهوه ای (با ژن نهفته ی آبی)ه
• هر دو قهوه ای (با ژن نهفته ی آبی در هر دو)ه

کودک چشم قهوه ای هرگز دو والد چشم ابی ندارد

ژن های عامل بیماری های

• PKU
• HD

فنیل کتونوریا

عمل ژن نهفته ای که از هر دو والد به ارث رسیده

نوزاد نمی تواند اسید آمین ضروری به نام "فنیل آلانین" را هضم کند

در بدن انباشته شده دستگاه عصبی را مسموم می کند و آسیب مغزی

به شدت عقب مانده اند و معمولا پیش از سی سالگی می میرند

اگر موقع تولد تشخیص داده شود، با برنامه غدایی میزان فنیل آلانین کنترل شده و امکان زنده ماندن و سلامت و هوش طرف وجود دارد


قبلنا نمی شد تا سه هفته بعد از تولد تشخیص داد. الان قبل تولد می شه تشخیص داد

• هانتینگتون
• دراز مدت: تباهی منطقه هایی از مغز و مرگ

رفته رفته گویایی و کنترل حرکاتش را از دست می دهد و اختلال بارزی در حافظه و توانایی ذهنی او به وجود می آید

در فاصله 30 تا 40 سالگی آشکار می شه و پیش از آن علامتی نداره


بعد از آشکاری، شخص 10 تا 15 سال زنده می مونه

درمان نداره هنوز

جفت 23 جنسیت را تعیین می کند و حامل ژن های خصیصه های وابسته به جنسیت است

• زن ها XX
• مردها XY

بسیاری از ویژگی ها و اختلال هایی که خاستگاه ارثی دارند و در جفت 23 هستند

• مثلن
• رنگ کوری

اگر مردی در کوروموزوم ایکس مادریش ژن رنگ کوری باشد، رنگ کور می شود

زن ها کمتر رنگ کور می شوند زیرا باید هم مادر و هم پدرشان رنگ کور باشند و یا پدر رنگ کور و مادر حامل ژن نهفته ی رنگ کوری باشد

خصوصیات نهفته در مردها بیشتر ظهور می کنه چون ژن موجود در یکی از دو کوروموزوم در برابر ژن بارزی در کروموزوم دیگر قرار نمی گیرد

خصیصه هایی که محصول مشترک چندین ژن است

• مثل
• هوش
• قد
• هیجان پذیری

روشی برای بررسی نقش وراثت در شماری از ویژگی های رفتاری

حیوان هایی که صفت معینی در آن ها قوی است با هم جفت می کنند و آن هایی که صفت معینی در آن ها ضعیف است با هم جفت

اگر صفتی تحت تاثیر وراثت باشد باید بتوان از راه تخم کشی انتخابی آن را تغییر داد. در غیر این صور ت آن صفت تابع عوامل محیطی است

برای بررسی تاثیرات محیط و وراثت

• تشابه در
• هوش
• ویژگی های شخصیت
• آسیب پذیری در برابر بیماری اسکیزوفرنی

تاثیرات وراثت در آن ها با بیشتر شدن سن افزایش می یابد

گرایش به تکانشوری و کاوشگری و زودخشمی بر پایه ی ابزار سنجش شخصیت

به ژنی وابسته است که گیرنده دوپامین (دی 4) را کنترل می کند

ارثی

وقتی فرزندان می بارگان الکل می خورند میزان بیشتری اندورفین (همان پیک عصبی طبیعی افیونی پاداش بخش) در آنان ساخته می شود تا مردمان عادی

ژن گیرنده  دوپامین دی 2

ارثی

پیک عصبی طبیعی افیونی پاداش بخش

در مردمانی که روش های متفاوتی برای خوش بودن در پیش می گیرند

• کاربرد نابجای داروها
• چاقی
• قماربازی وسواسی
• "رفتار مهار نشدنی"

• دیابت
• اسکیزوفرنی

لوزالمعده چندا ن انسولین نمی سازد که هیدروکربن ها را بسوزاند و انرژی لازم برای بدن تامین شود

چاقها بیشتر از لاغر ها دیابت می گیرند چون برای سوختن هیدروکربن ها بیشتر به انسولین نیاز دارند

حدو حدود توانایی های انسان را ژن ها تعیین می کنند اما این که چه بر سر این توانایی بیاید وابسته به محیط است