-
Meer as 90% van die water deur plantwortels opgeneem word... (gebeur wat mee)
gaan as waterdamp deur die blare van die plant verlore
-
Elke sel in 'n organisme bestaan uit hoeveel persent water?
tussen 50% en 90%
-
Wat is die rolle van water: (6)
- Water as 'n oplosmiddel
- Chemiese reaksies
- Vervoer
- Voortplanting
- Liggaamsteun
- Temperatuurbeheer
-
Verduidelik wat jy verstaan onder: Water as 'n oplosmiddel
- Meer dinge kan in water oplos as in enige ander vloeistof (oplosmiddel)
- As stowwe opgelos word, is dit makliker vir hulle om aan chemiese reaksies deel te neem
- Gasse bv. koolstofdioksied en suurstof moet in water oplos voordat hulle liggaamselle kan binnedring
-
Verduidelik wat jy verstaan onder die rol van water in Chemiese reaksies
- Alle chemiese reaksies in die liggaam vind in water plaas
- Watermolekules neem ook aan sommige reaksies deel, byvoorbeeld fotosintese
-
Water se rol in Vervoer?
- Water = NB - stowwe deur die liggaam te vervoer
- Plante - mineraalsoute uit die grond , in water opgelos en na alle dele van plant geneem
- Diere - baie stowwe in water opgelos sodat - deur liggaam vervoer kan word.
- Bloed - stof - meeste opgeloste stowwe deur ons liggame vervoer
-
Water se rol in Voortplanting
- Eenvoudige plante (mosse en varings) - slegs voortplant as hulle met dun lagie water bedek
- Alle Diere het water nodig - voort te plant.
- Diere bv. visse en paddas plant in water voort
-
Water se rol in liggaamsteun
- Eenvoudige diere - wurms en slakke gebruik water in liggaamselle om liggame te ondersteun
- Plante behou ook hul vorm en groei regop agv water in selle - teen selwande druk
-
Water se rol in Temperatuur?
- Water nodig om liggame koel te hou. Sweetkliere produseer sweet- voorkom - oorverhit.
- Sweet verdamp van liggaam se oppervlak - laat ons afkoel
- Plante - soortgelyke stelsel - verloor water uit blare - help om plant af te koel.
- Tydens transpirasie verloor plante water in vorm van waterdamp - spesiale openinge in blare
-
Bloed bestaan uit hoeveel % water?
50%
-
Waaruit bestaan bloed nog...?
45% - bestaan uit rooi- en witbloedselle en opgeloste stowwe
-
Definieer transpirasie
Die verlies van waterdamp deur die blare van 'n plant
-
Definieer stomata.
openinge in die oppervlak van blare - laat gasse in en uit blaar beweeg
-
Wat hang die tipe vervoerstelsel wat 'n organisme het, van af?
die grootte van die organisme
-
Definieer diffusie
beweging van molekules van 'n streek waar daar 'n hoe konsentrasie molekules is na een waar daar 'n laer konsentrasie molekules is, totdat die konsentrasie in albei streke dieselfde is
-
Diffusie is die eenvoudigste manier om ...
stowwe in lewende organismes te vervoer
-
Wat is 'n voorbeeld van 'n mikroskopiese eensellgie organisme?
amoeba
-
Definieer osmose:
Diffusie van water deur 'n selektief deurlaatbare membraan
-
Definieer selektief deurlaatbaar:
Dit laat slegs sekere stowwe deurbeweeg
-
Groter organismes maak nie alleenlik op diffusie en osmose staat vir vervoer nie, maar het 'n hele .....
Sirkulasiestelsel
-
Definieer sirkulasiestelsel
'n stelsel wat stowwe in 'n organisme se hele liggaam vervoer
-
Sirkulasiestelsel bestaan uit 3 hoofdele:
- Vloeistof - bloed - wat stowwe in die liggaam vervoer
- Bloedvate, wat die bloed dra
- Hart, wat die bloed deur die liggaam pomp
-
Definieer geslote sirkulasie:
As die bloed aanhoudend deur die bloedsomloopstelsel vloei en nie die bloedvate verlaat tensy dit beskadig word nie.
-
Wat is bloed?
- Bloed is 'n mengsel van:
- Rooibloedselle
- Witbloedselle
- en plaatjies
-
rooiselle bevat 'n proteien genaamd:
hemoglobien
-
Definieer hemoblobien:
stof in rooibloedselle wat suurstof vervoer
-
wat is die funksie van rooiselle
Rooibloedselle vervoer suurstof met behulp van hemoglobien
-
Wat is die plasma?
hoofsaaklik water met verteerde kos, koolstofdioksied, hormone, soute en ander stowwe wat daarin opgelos is.
-
Wat doen witselle?
- sommige vernietig kieme deur dit te omring en te verteer
- Ander maak chemise stowwe genaamd teenliggaampies, wat help om siektes te beveg
-
wat is plaatjies:
fragmente van bloedselle
-
vaarvoor is plaatjies belangrik
laat jou bloed stol - jy jouself sny
-
Die hart pomp bloed deur die liggaam dmv...
'n stel buise wat bloedvate genoem word
-
Daar is 3 tipes bloedvate:
-
wat word slagare ook genoem?
arterie
-
wat word are ook genoem?
vene
-
wat word haarvate ook genoem?
kappilere bloedvate
-
wat is die funksie van die slagare?
Dit pomp bloed weg van die hart na die res van die liggam
-
wat is die funksie van die Are?
- neem bloed na die hart.
- Sommige are het eenrigtingkleppe wat keer dat bloed terugvloei
-
wat is die haarvate?
'n netwerk baie klein bloedvate wat die slagare en are verbind
-
wat is die funksie van haarvate?
Die haarvate stel stowwe in die selle vry en vervoer afvalstowwe weg van die selle.
-
Regterkant van die hart het Suurstofarme/ryke bloed?
Suurstofarme
-
Linkerkant van die hart het suurstofarme/ryke bloed
suurstofryke
-
wat gebeur met die bloed in die res van die liggaam?
selle absorbeer suurstof en voedsel uit bloed en stel koolstofdioksie en ander afvalstowwe in bloed vry
-
wat gebeur met bloed by die longe?
bloed absorbeer suurstof en koolstofdioksied diffundeer uit bloed
-
Hoeveel liter bloed sal jou hart in jou leeftyd pomp?
225 miljoen liter
-
definieer dubbele sirkulasie:
as die bloed in 2 verskillende bane in die liggaam vloei, dws van die hart na die longe en weer terug, en van die hart na die res van die liggaam en weer terug na die hart.
-
Definieer Atrium:
boonste kamer van die hart met dun spierwande
-
definieer ventrikels
onderste kamers van die hart met dik spierwande.
-
waarom het die regterventrikel 'n dunner wand?
omdat dit slegs bloed an die longe pomp en nie soveel druk benodig nie.
-
Waarom het die linkerventrikel 'n dikker wand?
Dit het sterk spiere nodig om bloed na die res van die liggaam te pomp.
-
Die atria en ventrikels word deur __ geskei
kleppe
-
Die kleppe voorkom dat __
bloed uit die ventrikels na die atria terugvloei
-
Die linker- en regterkand van die hart word geskei deur 'n ___
spierwand genaamd die Septum
-
Die menslike hart klop ongeveer:
70 keer per minuut
-
Elke keer as die hart klop ___
trek die hartspier saam en ontspan
-
Die dokter luister na jou hartklop met 'n _
Stetoskoop
-
Definieer polsslag:
die sametrekking en ontspanning van jou slagare elke keer as jou hart klop
-
As die ventrikels saam trek ___
druk hulle bloed in die slagare in
-
Wat gebeur dan met die slagare
Dit laat die slagare effens uitsit namate die bloed ingedruk word.
-
As jy jou polsslag neem, voel jy eintlik die __
uitsetting van die slagaarwand, gevolg deur sametrekking.
-
Die maklikste plek om jou polsslag te voel is:
op jou pols
-
Ons kan 'n persoon se polsslag gebruik as 'n aanduiding van hoe _
fiks hy is
-
Hoe stadiger die polsslag in 'n rusposisie hoe__
fikser is die persoon
|
|
